საფრანგეთი – რუსეთი: ნდობის კრიზისის გადალახვა

ნატალი ნუგაიედი
9 ოქტომბერი 2008

ამჯერად ტრიბუნაზე ევროპული დროშა იდგა. და არა ისე, როგორც ეს 8 სექტემბერს, მოსკოვში სარკოზის და მედვედევის ბოლო მოლაპარაკებების დროს იყო, როდესაც ისინი საქართველოში ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმების რეალიზაციაზე საუბრობდნენ. რუსეთის ოფიციალურ პირებს ამ სიმბოლიკის დანახვა არ სურდათ. 8 ოქტომბერს, ევიანის მდიდრულ სასტუმროში კომპლექსში გამართული შეხვედრა რუსეთის და საფრანგეთის ლიდერების იმპროვიზირებულ სამიტად გადაიქცა, მაშინ როდესაც ის კონფერენციის World policy conference (კონფერენცია მსოფლიო პოლიტიკის საკითხებზე) ფარგლებში იმართებოდა და რომლის ორგანიზატორიც გახლდათ საფრანგეთის საერთაშორისო ურთიერთოებების ინსტიტუტი (Institut français des relations internationals, IFRI).

რუსეთის პრეზიდენტი საქართველოსთან აგვისტოს ომის შემდეგ ევროკავკავშირს პირველად ეწვია. რუსი მონაწილეების აზრით, რომელთა შორის ანალიტიკოსი სერგეი კარაგანოვიც იყო, მედვედევის ევიანში ჩამოსვლა "ევროპელებთან ჩვეული ურთიერთობის რეჟიმში დაბრუნებას" და ქართული დოსიეს "დასრულებას" ადასტურებს.

კონფერენციის მთავარი სპოსნორები იყვნენ ჯგუფი Total, რომელმაც 2007 წელს რუსული ნათობის უზარმაზარ საბადოზე, შტოკმანზე მუშაობის უფლება მიიღო, და რუსული ალუმინის კოლოსი - "რუსალი", რომელსაც ურთიერთობები აქვს IFRI-ს დირექტორთან ტერი დე მონბრიალთან, ჟენევის ტბის სანაპიროზე მედვედევის ვიზიტის მთავარ ორგანიზატორთან.

როგორც ცნობილია, კრემლი ევროპულ ქვეყნებთან ორმხირივი ურთიერთობების მომხრეა. ერთი კვირით ადრე, რუსეთის პრეზიდენტი სანკტ-პეტერბურგში, რუსეთ-გერმანიის ფორუმის ფარგლებში, გერმანიის კანცლერს, ანგელა მერკელს მასპინძლობდა, რომელმაც ეს შემთხვევა ხელიდან არ გაუშვა და განაცხადა, რომ დეკემებრში საქართველოსთვის “მაპის” მინიჭების საკითხს მხარს არ დაუჭერს.

პრეზიდენტ სარკოზის ევიანში ჩასვლის ფაქტი, ელისეის სასახლემ მხოლოდ ორშაბათს დაადასტურა. შთაბეჭდილება იქმნებოდა, რომ ფრანგულ მხარეს საქართველოს ე.წ. ბუფერული ზონებიდან რუსული არმიის გაყვანის მიღწევა სურდა. ორი თვე გავიდა მას შემდეგ, რაც 12 აგვისტოს სარკოზი ჯარების გაყვანის პირველ ხელშეკრულებას განიხილავდა. ოთხშაბათს მედვედევმა განაცხადა, რომ "შუაღამემდე" "უსაფრთხოების ზონებში" განლაგებული სამხედროები საკუთარ პოზიციებს დატოვებენ. პრეზიდენტმა სარკოზიმ ამ განცხადებას "მთავარი", "capitale" უწოდა.

საფრანგეთის პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ "12 აგვისტოს და 8 სექტემბრის ხელშეკრულებების სრული განხორციელება" ევროკავშირისა და რუსეთის პარტნიორობის საქმეში "მოლაპარაკებების განახლების პერსპექტივას" გააჩენს. ანუ ის ერთადერთი ზომა, რომელიც ევროპელებმა მოსკოვის მიმართ საქართველოს ნაწილობრივი ოკუპაციის პასუხად მიიღეს, მოიხსნება.

მაგრამ ფრანგულ-რუსული ინიციატივები არასასურველ გარემოში ხორციელდება. ბოლო კვირეების განმავლობაში მოსკოვმა საკუთარი უპირატესობით ისარგებლა და ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმების განმარტებას მაქსიმალისტური პოზიციებიდან მიუდგა, რამაც საფრანგეთის პრეზიდენტის ძლიერი გაღიზიანება გამოიწვია.

პრეზიდენტმა სარკოზიმ თქვა, რომ "ის მოსკოვთან დიალოგზე დადებულ ნიძლავზე არ ნანობს", მაგრამ იქვე განმარტა, რომ მოლაპარაკებები იყო "ხანგრძლივი" და რომ ეს დიალოგი "თავიდანვე განსაზღვრული" სულაც არ ყოფილა.

რუსეთის და ევროკავშირის ურთიერთობებმა "მკაცრი გამოცდა გადაიტანა", აღნიშნა სარკოზიმ, "ქართულმა კრიზისმა ახალი ღრმა ნაპრალი გააჩინა ევროპისა და რუსეთის ნდობის საკითხებში". საფრანგეთის პრეზიდენტმა ისიც გაიხსენა, რომ "არსებობს შეშფოთების საფუძველი რუსეთის რეალურ მიზნებთან დაკავშირებით მისი მეზობლების მიმართ და იმ მეთოდებზე", რომლებსაც ის იყენებს. მას ასევე აღნიშნა, რომ რუსეთმა უნდა "დაასრულოს ეჭვების ერა". "რუსეთი, - განაცხადა მან, - ეკონომიკური განვითარების თვალსაზრისით და ენერგორესურსების მიწოდების უსაფრთხოების კუთხით ევროპაზეა დამოკიდებული".

თავის გამოსვლაში მედვედევმა მკაფიოდ ისაუბრა, მისი ქვეყნის ერთ-ერთი მიზნის, ევროპული "უსაფრთხოების პაქტის" შესახებ, რომელიც მან ჯერ კიდევ ივნისში, ბერლინში წარმოადგინა. იმის არგუმენტად, რომ გეგმა "სამართლიანია" კავკასიის მოვლენები მოიყვანა, რადგან "ნატოცენტრიზმმა" ამ კონფლიქტის თავიდან აცილება "ვერ შეძლო". დიდხანს აკრიტიკებდა ის აშშ-ს ერთპოლარულობას, და პირველ რიგში – რაკეტსაწინააღმდეგო ფარის შექმნის ამერიკულ პროექტს.

სარკოზიმ უპასუხა, რომ ის "მზადაა ეს უსაფრთხოების პაქტი განიხილოს". იგი წინადადებით გამოვიდა განხილვა ეუთოს "სამიტის" ფარგლებში გაიმართოს, რომლის მოწვევაც "2009 წლის დასასრულს" შესაძლებელია. მას ამ პროექტის ჩარჩოს განსაზღვრა სურდა. ის ისტორიას მიუბრუნდა და 1975 წლის ჰელსინკის შეთანხმებები გაიხსენა.

"გრძელვადიანი უსაფრთოხებისთვის დემოკრატია და ადამიანის უფლებები ძირითადი ფაქტორებია", თქვა სარკოზიმ. მან ერთ-ერთ პირობად "გავლენის სფეროების" შექმნაზე საბოლოოდ უარის თქმა" დაასახელა. რაც შეეხება ამერიკის შეერთებულ შტატებს, "ევროპის მეგობარს და მოკავშირეს", ეს ქვეყანა "დიალოგში უნდა მონაწილეობდეს", რადგან "ჩვენი კონტინენტის უსაფრთხოება ძლიერ ტრანსატლანტიკურ კავშირებს ეფუძნება".

გამოსვლების შემდეგ, სახელმწიფოს მეთაურებმა ერთად ისაუზმეს. ისინი იმ "საერთაშორისო დიკუსიების" ხასიათზე საუბრობდნენ, რომლებიც ჟენევაში 15 ოქტომბერს გაიმართება - სამხრეთ ოსეთსა და აფხაზეთში "უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის საკითხებზე". ევიანში, ამ პრობლემაზე რაიმე შეთანხმების მიღწევის ფაქტზე არავის უსაუბრია, ვიდრე თითოეული მათგანი საკუთარ დედაქალაქში არ დაბრუნდა.

ორიგინალი