რუსეთი, საქართველო და კოსმოსური სადგური

რედაქცია
25 სექტემბერი 2008

თუკი ამერიკის სენატი სასწრაფო ზომებს არ მიიღებს, მალე ამერიკის შეერთებულ შტატებს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ხელი აღარ მიუწვდება. ქვეყანა კუთხეში მომწყვდეული აღმოჩნდა, რადგან ორი წლის შემდეგ NASA შატლების მოძველებულ ფლოტზე უარის თქმას გეგმავს. კონგრესის ნებართვის გარეშე კი აეროკოსმოსურ მართველობას რუსულ კოსმოსურ აპარატებში ადგილების ყიდვის უფლება არ ექნება.

გასაგები მიზეზების გამო, ბევრი კონგრესმენი რუსეთის შეჭრამ საქართველოში აღაშფოთა. მაგრამ თუკი ისინი შესაბამისს ნებართვას არ გასცემენ, 2011 წელს აშშ-ს კოსმოსურ სადგურზე ეკიპაჟი აღარ ეყოლება – შედეგად უზარმაზარი რესურსები, რომელიც ამ საქმეში ჩაიდო, ფაქტობრივად რუსების ხელში აღმოჩნდება.

კოსმოსური ნავების მემკვიდრე - "ორიონი" – გასაშვებად 2015 წლამდე მზად არ იქნება. შესაბამისად, 5 წლიანი შესვენების პერიოდში, სადგურზე მოხვედრის ერთადერთ საშუალებას წარმოადგენს რუსული კოსმოსური აპარატები "სოიუზი". მათ რუსი კოსმონავტები საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე მიჰყავთ, შატლ "კოლუმბიის" დაღუპვის შემდეგ სადგურზე ამერიკელი კოსმონავტებიც "სოიუზის" დახმარებით ხვდებიან. პრობლემა ის არის, რომ კანონი შეიარაღებაზე კონტროლის შესახებ, კრძალავს რუსეთისთვის კოსმოსურ სადგურთან დაკავშირებული საქმიანობისთვის თანხის მიცემას, სანამ რუსეთი ირანისთვის და სხვა ქვეყნებისთვის შეიარაღების ტექნოლოგიების გადაცემას არ შეწყვეტს. 2011 წლამდე ეს შეზღუდვა NASA-თვის კონგრესმა მოხსნა. ახლა ამ გადაწყვეტილებისთვის ვადის გაგრძელებაა საჭირო, რადგან რუსები გაშვებამდე სამი წლით ადრე კონტრაქტების ხელმოწერას ითხოვენ, რომ შესაბამისი მოწყობილობის შექმნა შეძლონ.

სარედაქციო წერილებში ჩვენ მკვეთრად ვაკრიტიკებდით რუსეთის საქართველოში შეჭრისა და მის მიერ ორი სეპარატისტული ანკლავის ოკუპირების ფაქტს. ჩვენ მოვიწონეთ ბუშის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილება, როდესაც მან შეაჩერა რუსეთთან თანამშრომლობა მშვიდობიანი ატომის ტექნოლოგიების სფეროში და აგრძელებს მასზე ზეწოლას, ვიდრე მოსკოვი საქართველოდან ჯარებს არ გაიყვანს და საერთაშორისო შუამავლობაზე არ დათანხმდება.

მაგრამ ჩვენ არ მიგვაჩნია სწორად, რომ აშშ-მ რუსეთთან ყველანაირი კონტაქტი უნდა გაწყვიტოს. აშკარაა, რომ ჩვენი ქვეყნის ინტერესებში NASA-თვის თანამშრომლობაზე ნებართვის გაცემა და საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ამერიკული ეკიპაჟის (და პარტნიორთა ეკიპაჟების) შენარჩუნებაა. ზოგიერთი კანონმდებელი და ექსპერტი კოსმოსურ ტექნოლოგიებში შესვენების პერიოდის ლიკვიდაციისთვის NASA-ს არწმუნებენ "შატლი"-ს პროგრამა გააგრძელოს. მაგრამ ამ შემთხვევაშიც კი ამერიკას "სოიუზი"-ს მომსახურებისთვის ფულის გადახდა მოუწევს. გრძელვადიანი მისიების პერიოდში მხოლოდ რუსულ აპარატს შეუძლია მაშველი-ხომალდის როლის შესრულება – ნავი კი დედამიწაზე ორ კვირაში უნდა დაბრუნდეს.

კოსმოსური ნავების მომავალი ბედი – ცალკე განხილვის თემაა, რომელიც ახალმა პრეზიდენტმა და კონგრესმა უნდა გადაწყვიტონ. მაგრამ ამჯერად აუცილებელია ნებართვის საკითხი გადაწყდეს. ოთხშაბათს ეს წარმომადგენელთა პალატამ გააკეთა. სენატმაც, სანამ არდადეგებზე წავა, იგივე უნდა გააკეთოს.

ორიგინალი