25 სექტემბერი
ხისტი პოზიცია აქვს ცალკეულ სახელმწიფოს, თუ რბილი, ევროპის შესაძლებლობანი თავდაცვის სფეროში საეჭვოდ გამოიყურება. Financial Times-ის მიერ ამ კვირას გამოქვეყნებულმა გამოკვლევებმა ცხადყო, რომ გერმანიის საზოგადოება სასტიკად ეწინააღმდეგება ბალტიის ქვეყნების დასაცავად სამხედრო ძალების გამოყენებას, მიუხედავად იმისა დაესხმება მათ თავს რუსეთი, თუ არა. მართალია ეს საფრთხე დღეს აქტუალური არ არის, და შესაძლოა არც არასდროს გახდეს, მაგრამ რუსეთმა ძალიან სასიამოვნო სიგნალი მიიღო და შესაძლოა ისიც კი იფიქრა, რომ წარმატების შანსი მიეცა.
ევროპის საბჭო სტრასბურგში საკმაოდ პირქუშ გარემოებებში აღმოჩნდა. ევროპული ცივილიზაცია თავისუფლების და სამართლიანობის მაღალ იდეალებს ეფუძნება, ყოველ შემთხვევაში ასე მიაჩნიათ ევროპელებს, ხოლო ევროსაბჭო ამ იდეალთა, ადამიანის უფლებათა დაცვის მთავარი მცველი და მომაგეა.
საპარლამენტო ასამბლეის (PACE) დღის წერსიგში უახლოეს დროში დაგეგმილი დებატები სწორედ ამ კონტექსტს განეკუთვნება. მაგრამ ასამბლეის წევრები, რომლებიც ამასთანავე 47 სხვადასხვა ქვეყნის პატივცემული კანონმდებლები არიან, ერთგვარ ბუნდოვანებას შეუპყრია.
მომავალ კვირას PACE-მ იმ კომისიის ანგარიში უნდა მოისმინოს, რომელიც სულ ახლახანს ეწვია მოსკოვს და თბილისს. მომხსენებელი ლუკ ვან დენ ბრანდია, მემარცხენე-ცენტრისტი ბელგიიდან და ევროსაბჭოს მომავალი შესაძლო გენერალური მდივანი. ამისთვის მას რუსეთის მხარდაჭერა დასჭირდება. ამიტომ ფეიერვერკებს ნუ დაველოდებით. შემდეგ PACE საქართველოს კონფლიქტზე იმსჯელებს და რეზოლუციასაც მიიღებს. არც ერთ, არც მეორე საკითხს დიდი გამოხმაურება არ ექნება.
უფრო მწვავე სიტუაციაა მოსალოდნელი იმ დებატებისას, რომელიც 24 წევრის ინიციატივით გაიმართება და რომელიც რუსეთის დელეგაციის მანდატს ეჭვქვეშ ორი საკითხის გამო დააყენებს: რუსეთის 2007 წლის არჩევნები თავისუფალი არ ყოფილა და საქართველოში შეჭრით მოსკოვმა, როგორც წევრმა ქვეყანამ, თავის ვალდებულებებს უღალატა. ამას შედეგად უნდა მოყვეს ან რუსეთისთვის ხმის მიცემის უფლების დროებითი შეჩერება (ეს ერთხელ უკვე მოხდა, მეორე ჩეჩნეთის ომის დროს) ან რუსეთისთვის წევრის სტატუსის გაუქმება (მსგავსი რამ 1997 წელს ბელორუსთიან დაკავშირებით განხორციელდა).
განხილვის პროცესში მყოფი სხვა შესაძლო ღონისძიების თანახმად, რუსეთში ადამიანის უფლებათა მონიტორინგის ჯგუფი უნდა გაიგზავნოს. მას შემდეგ, რაც საქართველო PACE-ს მიუერთდა, იქ კანონის აღსრულების, დემოკრატიული ინსტიტუტების ფუნქციონირებისა და ლტოლვილთა უფლებების დაცვის მონიტორინგი ჩატარდა.
მაგრამ საერთაშორისო თანამეგბრობის მიერ რუსეთისადმი ხაზგასმულ კრიტიკას, ამ კრიტიკული მიდგომების კონკრეტულ ზომებად გარდაქმნას, შესაძლოა უკუშედეგი მოყვეს. რუსეთი დაჟინებით ამტკიცებს, რომ მას მხოლოდ რუსოფობიით შეპყრობილი უმცირესობა აკრიტიკებს და თუ მისი დელეგაციის მანდატი კითხვის ქვეშ დადგება, მაშინ ის საერთოდ დატოვებს საბჭოს. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ რუსეთის მოქალაქენი ვეღარ შეძლებენ ადამიანის უფლებათა დარღვევის პრეცედენტების გასაჩივრებას საერთაშორისო ინსტიტუტებში.
თუ რუსეთის წინააღმდეგ კონკრეტული ზომები არ განხორციელდა ეს იმას ნიშნავს, რომ დიდი ევროპული ქვეყნები და ევროპის უმთავრესი პარტიები საქართველოს შემდეგაც კი, კრემლს უჭერენ მხარს. რუსეთმა კარლ ბილდტთან ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის თავმჯდომარესთან შეხვედრაზე უარი განაცხადა. ამ შეურაცხყოფაზე პასუხი არავის გაუცია. მაისის საპარლამენტო არჩევნებში დაფიქსირებული უმძიმესი დარღვევების საფუძველზე PACE-მ ქართული დელეგაციის პასუხიმგებლობის საკითხიც უნდა დააყენოს.
PACE არასდროს ყოფილა მნიშვნელოვანი ინსტიტუტი, მაგრამ რუსეთმა ევროპის საბჭოს უმთავრესი პრინციპები ფეხქვეშ გათელა. თუ საბჭო უკან დაიხევს, მაშინ მის წევრებს შეუძლიათ საერთოდ არ ჩამოვიდნენ დებატებზე და უბრალოდ შინ დარჩნენ.
ევროპის საბჭო სტრასბურგში საკმაოდ პირქუშ გარემოებებში აღმოჩნდა. ევროპული ცივილიზაცია თავისუფლების და სამართლიანობის მაღალ იდეალებს ეფუძნება, ყოველ შემთხვევაში ასე მიაჩნიათ ევროპელებს, ხოლო ევროსაბჭო ამ იდეალთა, ადამიანის უფლებათა დაცვის მთავარი მცველი და მომაგეა.
საპარლამენტო ასამბლეის (PACE) დღის წერსიგში უახლოეს დროში დაგეგმილი დებატები სწორედ ამ კონტექსტს განეკუთვნება. მაგრამ ასამბლეის წევრები, რომლებიც ამასთანავე 47 სხვადასხვა ქვეყნის პატივცემული კანონმდებლები არიან, ერთგვარ ბუნდოვანებას შეუპყრია.
მომავალ კვირას PACE-მ იმ კომისიის ანგარიში უნდა მოისმინოს, რომელიც სულ ახლახანს ეწვია მოსკოვს და თბილისს. მომხსენებელი ლუკ ვან დენ ბრანდია, მემარცხენე-ცენტრისტი ბელგიიდან და ევროსაბჭოს მომავალი შესაძლო გენერალური მდივანი. ამისთვის მას რუსეთის მხარდაჭერა დასჭირდება. ამიტომ ფეიერვერკებს ნუ დაველოდებით. შემდეგ PACE საქართველოს კონფლიქტზე იმსჯელებს და რეზოლუციასაც მიიღებს. არც ერთ, არც მეორე საკითხს დიდი გამოხმაურება არ ექნება.
უფრო მწვავე სიტუაციაა მოსალოდნელი იმ დებატებისას, რომელიც 24 წევრის ინიციატივით გაიმართება და რომელიც რუსეთის დელეგაციის მანდატს ეჭვქვეშ ორი საკითხის გამო დააყენებს: რუსეთის 2007 წლის არჩევნები თავისუფალი არ ყოფილა და საქართველოში შეჭრით მოსკოვმა, როგორც წევრმა ქვეყანამ, თავის ვალდებულებებს უღალატა. ამას შედეგად უნდა მოყვეს ან რუსეთისთვის ხმის მიცემის უფლების დროებითი შეჩერება (ეს ერთხელ უკვე მოხდა, მეორე ჩეჩნეთის ომის დროს) ან რუსეთისთვის წევრის სტატუსის გაუქმება (მსგავსი რამ 1997 წელს ბელორუსთიან დაკავშირებით განხორციელდა).
განხილვის პროცესში მყოფი სხვა შესაძლო ღონისძიების თანახმად, რუსეთში ადამიანის უფლებათა მონიტორინგის ჯგუფი უნდა გაიგზავნოს. მას შემდეგ, რაც საქართველო PACE-ს მიუერთდა, იქ კანონის აღსრულების, დემოკრატიული ინსტიტუტების ფუნქციონირებისა და ლტოლვილთა უფლებების დაცვის მონიტორინგი ჩატარდა.
მაგრამ საერთაშორისო თანამეგბრობის მიერ რუსეთისადმი ხაზგასმულ კრიტიკას, ამ კრიტიკული მიდგომების კონკრეტულ ზომებად გარდაქმნას, შესაძლოა უკუშედეგი მოყვეს. რუსეთი დაჟინებით ამტკიცებს, რომ მას მხოლოდ რუსოფობიით შეპყრობილი უმცირესობა აკრიტიკებს და თუ მისი დელეგაციის მანდატი კითხვის ქვეშ დადგება, მაშინ ის საერთოდ დატოვებს საბჭოს. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ რუსეთის მოქალაქენი ვეღარ შეძლებენ ადამიანის უფლებათა დარღვევის პრეცედენტების გასაჩივრებას საერთაშორისო ინსტიტუტებში.
თუ რუსეთის წინააღმდეგ კონკრეტული ზომები არ განხორციელდა ეს იმას ნიშნავს, რომ დიდი ევროპული ქვეყნები და ევროპის უმთავრესი პარტიები საქართველოს შემდეგაც კი, კრემლს უჭერენ მხარს. რუსეთმა კარლ ბილდტთან ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის თავმჯდომარესთან შეხვედრაზე უარი განაცხადა. ამ შეურაცხყოფაზე პასუხი არავის გაუცია. მაისის საპარლამენტო არჩევნებში დაფიქსირებული უმძიმესი დარღვევების საფუძველზე PACE-მ ქართული დელეგაციის პასუხიმგებლობის საკითხიც უნდა დააყენოს.
PACE არასდროს ყოფილა მნიშვნელოვანი ინსტიტუტი, მაგრამ რუსეთმა ევროპის საბჭოს უმთავრესი პრინციპები ფეხქვეშ გათელა. თუ საბჭო უკან დაიხევს, მაშინ მის წევრებს შეუძლიათ საერთოდ არ ჩამოვიდნენ დებატებზე და უბრალოდ შინ დარჩნენ.
No comments:
Post a Comment