ბრიდჯიტ კენდალი
ნიუ-იორკში, BBC-სთვის მიცემულ ინტერვიუში სააკაშვილმა გვითხრა, რომ ამ ზაფხულს რუსეთთან წამოჭრილი კონფლიქტს მართლაც საშინელი შედეგები მოყვა - საქართველომ ორ ანკლავზე, სამხრეთ ოსეთსა და აფხაზეთზე კონტროლი დაკარგა. მაგრამ მიუხედავად ამისა, საქართველო ახლა ეკონომიკის რეაბილიტაციასა და დემოკრატიის განვითარებას უფრო ესწრაფვის, ვიდრე კონფრონტაციის შემდგომ ესკალაციას.
"გაიხსენეთ, რუსეთმა თავის ორ უმთავრეს მიზანს ვერ მიაღწია" - ამბობს პრეზიდენტი - "მან ვერ გაანადგურა ჩვენი ხელისუფლება და ვერ გააჩერა მილსადენი, ევროპის ენერგეტიკული არტერია".
მაგრამ, გვითხრა პრეზიდენტმა სააკაშვილმა, საქართველოს სულაც არ უნდა, რომ რუსეთსა და დანარჩენ სამყაროს შორის განხეთქილების მიზეზი გახდეს. "ჩვენ რუსეთს ტანკებით ვერასდროს ვაჯობებთ" - შენიშნა მან - "მაგრამ ჩვენ შეგვიძლია პრინციპებში შევეჯიბროთ".
ომის მიზეზებთან დაკავშირებით პრეზიდენტს აზრი არ შეუცვლია - ომი სამხრეთ ოსეთის გამო რუსეთმა დაიწყო, საქართველო მხოლოდ საპასუხოდ მოქმედებდა - ვერსია, რომელსაც რუსეთი რადიკალურად არ ეთანხმება.
და მაინც სააკაშვილის რიტორიკა შეცვლილია - მკაცრი განცხადებების მაგიერ, მომხდარის თავშეკავებული შეფასება. ის, რომ, როცა მედვედევმა უგუნური (unhinged) უწოდა, წყობიდან გამოვიდა, უარყო.
"პრეზიდენტი მედვედევი პოლიტიკურ გვამს მიწოდებს" თქვა მან და ცალყბად ჩაიცინა "მაგრამ ეს გვამი აქაა, გაეროში, ატარებს მოლაპარაკებებსა და შეხვედრებს. მე მგონია, რომ მსგავსი გაზვიადება კონტრპროდუქტიულია. დიალოგს ალტერნატივა არა აქვს, მაგრამ ამას დრო და კრემლის მენტალიტეტის შეცვლა დასჭირდება".
მხოლოდ საქართველოს ლიდერი როდი ეძებდა აქ, გაეროში, მსოფლიო ლიდერთა თავშეყრის ადგილზე, პასუხს კითხვაზე - რა გავლენას მოახდენს მსოფლიო პოლიტიკაზე ეს კონფლიქტი.
ევროპის საგარეო საქმეთა მინისტრები, რუსეთს დღესაც ეჭვით შეჰყურებდნენ და იმის გათვლას ცდილობდნენ, კიდევ რას მოიმოქმედებს მოსკოვი. ბერნარ კუშნერისც კი, საფრანგეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი, რომელის დახმარებითაც შეიქმნა ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ პირველი დოკუმენტი და რომელზეც პრეზიდენტებმა სარკოზიმ და მედვედევმა მოაწერეს ხელი, დარწმუნებით ვერ ამბობს, როგორ წარიმართება მოვლენები.
"რახან ომი არ გვინდოდა, კომპრომისზე უნდა წავსულიყავით... არ იფიქროთ ამ დოკუმენტით ვამაყობ" - უთხრა ჟურნალისტების ერთ ჯგუფს.
"რუსები წინააღმდეგობას გვიწევდნენ. მათთვის თბილისის აღება პრობლემას არ წარმოადგენდა. მაგრად იყვნენ მომზადებული... არ იყო კარგი ვითარება" - და დაამატა: "ხაფანგს აგებდნენ, თუ არა მაშინ გავიგებთ, თუ თავისივე ხელმოწერილი შეთანხმების პირობებს არ შეასრულებენ".
ყველაზე დიდი გამოცდა, რომელიც დასავლეთს ელოდება გეგმის ნაბიჯ-ნაბიჯ შესრულებაა, საქართველოში, ბუფერულ ზონებში და სამხრეთ ოსეთის საზღვართან ევროკავშირის დამკვირვებელთა განთავსება.
რუსეთმა საქართველოს არასადავო ტერიტორიებიდან ჯარების გაყვანაზე თანხმობა განაცხადა.
"მათ იმდენი სანგარი გათხარეს. ვნახოთ, ოქტომბრის ბოლოსთვის დაიწყებენ, თუ არა საკონტროლო პოსტების დემონტაჟს" - თქვა კუშნერმა.
მაგრამ დაამატა, რომ საკმარისი არც ეს იქნება, რადგან შეთანხმების თავდაპირველი ვარიანტით მათ ჯარი კონფლიქტამდე არსებულ პოზიციებზე უნდა დაებრუნებინათ.
რუსეთი და მისი ვალდებულებების
რუსეთი ამტკიცებს, რომ მას მერე, რაც ამ ორი ანკლავის დამოუკიდებლობა აღიარა, ჯარების დისლოკაციაზე არავისი ნებართვა აღარ სჭირდება, რადგან ახლა ადგილობრივი მთავრობის სტუმრები არიან.
არსებობს კი ზეწოლის რაიმე ფორმა, რომელიც დასავლეთს ვითარების შეცვლას შეაძლებინებს?
ეუთოს მოქმედი ხელმძღვანელი, ფინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი ალექსანდერ სტაბი, რომელიც ასევე მონაწილეობდა მოლაპარაკებეში, იმედს არ კარგავს.
"პრობლემის გადაწყვეტას დიდი დრო დასჭირდება" - უთხრა მან BBC-ის - "რუსეთი მართლაც რომ მომგებიან პოზიციაშია... იმედი არ უნდა დავკარგოთ, თუ ადგილზე საერთაშორის ძალების შეყვანა მოვახერხეთ, უკვე შეგვიძლება რეგიონების მომავალზე ვილაპარაკოთ".
მართლაც ოპტიმისტური პროგნოზია, მაგრამ ეუთოსა და მოსკოვის მოლაპარაკებები არც თუ სახარბიელოდ წარიმართა. სადავო ტერიტორიებზე ეუთოს საერთაშორისო ძალების განთავსების იდეას რუსეთი არ დაეთანხმა.
ბერნარ კუშნერი მაინც პრაგმატისტია: "რუსეთთან დიალოგი უნდა შევინარჩუნოთ. ეს დიდი ქვეყანა და ჩვენი მეზობელია. "ცივ ომში" დაბრუნება არ გვინდა. თან მათი ენერგეტიკული რესურსების მომხმარებლები ვართ".
რატომ გვჭირდება რუსეთი
მაინც სად არის ის ბერკეტი, რომელიც რუსეთს პოზიციას შეაცვლევინებს?
"მე ვფიქრობ ასეთი ბერკეტია საერთაშორისო ბაზარი" - შენიშნა ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა დევიდ მილიბენდმა და რუსეთის საფონდო ბაზრის იმ პრობლემებზე მიგვანიშნა, რომელიც მაისში დაიწყო და ბოლო რამდენიმე კვირის მანძილზე გაგრძელდა.
მან დაამატა, რომ რუსეთის იზოლაციაც მნიშვნელოვანი ფაქტორია.
"მხოლოდ ორმა ქვეყანამ სცნო სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობა, რუსეთმა და ნიკარაგუამ - ეს მართლაც აღსანიშნავია. როცა საქმე ტერიტორიულ მთლიანობას ეხება, მსოფლიო ერთიანდება".
დევიდ მილიბანდი ერთ-ერთი მათგანია, ვინც რუსეთის ქმედებებს კავკასიაში ყველაზე მკაცრად აკრიტიკებდა. როცა ამ ზაფხულს თავის რუს კოლეგას ტელეფონით ელაპარაკა, დაძაბული ინტონაციას არანორმატიული გამოთქმები მოყვა.
"არ არის მართალი, რომ მე მომმართავდა ასე" - გვითხრა მილიბენდმა ღიმილით - "მან ის გაიმეორა, რაც ერთხელ ვიღაცამ უთხრა".
მაგრამ ამ კვირას მისი და ლავროვის შეხვედრები მაინც უფრო ცივი იყო, ვიდრე საერთოდ.
"შესაძლოა პოზცია მკაცრი გქონდეს, მაგრამ ამ დროს ხისტი ლექსიკა აუცილებელი არაა" - გვითხრა მილიბენდმა და მერე ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ ხაზი გაესვა: აქ, ნიუ-ორკში - რუსეთის დაკარგვა, როგორც ფასეული პარტნიორისა, სხვა მნიშვნელოვანი საკითხების გადაწყვეტისას, არავის უნდა.
"ჩვენ ძალიან ვართ დაინტერესებულნი რუსეთთან თანამშრომლობით, განსაკუთრებით ირანთან დაკავშირებით" - გვითხრა მილიბენდმა და დაამატა - "ჩვენ არ გვჭირდება სუსტი და შეურაცხყოფილი რუსეთი. ჩვენ მუდმივად ვცდილობთ ხმა მივაწვდინოთ რუსეთს".
ეს შეშფოთება განსაკუთრებით მაშინ გამოიკვეთა, როდესაც რუსეთმა ექვსეულის შეხვედრა ჩაშალა. შეხვედრაზე ექვსი ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრებს გაეროს უშიშროების საბჭოსთვის რეზოლუციის ტექსტი უნდა მოემზადებინათ და მისთვის ახალი სანქციები დაეწესებინათ. კრემლი ამ ბოლო დროს სულ იმას იმეორებს, რომ სანქციები კონტრპროდუქტიული იქნება.
როცა ცხადი გახდა, რომ ირანზე ზეწოლის საერთაშორისო მექანიზმი შეიძლება აღარ ამოქმედდეს, აშშ-მ და ევროპამ განცხადებების ტონი შეარბილეს და რუსეთის თავისკენ მობრუნება სცადეს. ამით მოჩვენებითი ერთიანობის გადარჩენა უნდოდათ.
"ჩვენ არ ვართ იზოლირებულნი" - განაცხადა რუსეთის ელჩმა გაეროში" - და ამის დასაბუთებაც სცადა.
მაგრამ ეს ინციდენტი თავისთავად ბადებს კითხვას: თუ დასავლეთს ირანზე ზეწოლისთვის ასე უკიდურესად სჭირდება რუსეთი, მაშინ როგორღა მოხერხდება დიპლომატიური იზოლაციით რუსეთს, სამხრეთ ოსეთთან დაკავშირებით, პოზიცია შეაცვლევინონ?
No comments:
Post a Comment