მარტინ ვინტერი
10 ოქტომბერი 2008
ნატომ უნდა უთხრას ოფიციალურ თბილისს, რომ ქვეყანა ალიანსის წევრი ვერ გახდება.
ევროპას შეუძლია ამოისუნთქოს. რუსეთმა სიტყვა შეასრულა და საკუთარი ჯარები საქართველოს ცენტრიდან გაიყვანა. ახლა გაცილებით რთული ფაზა - კონფლიქტის პოლიტიკურ გადაწყვეტაზე მუშაობის პერიოდი იწყება, რომელიც ბევრად სცილდება არამხოლოდ საქართველოს, არამედ მთელი კავკასიის საზღვრებს. მოსკოვმა უარი თქვა ნატოს მიახლოვება მის საზღვრებთან უსიტყვოდ მიეღო, ამიტომ დღეს უკვე საუბარი - ევროპაში თავდაცვითი პოლიტიკის ხელახალ დაბალანსებაზეა.
რადგან ევროპაში არავის სურს რუსეთთან ცივი და მით უფრო ცხელი კონფრონტაცია, ამიტომ ევროკავშირის მოქმედი თავმჯდომარის ნიკოლა სარკოზის მიერ შემოთავაზებული გზა, ერთადერთი გონივრული და რეალისტური ინიციატივაა. სამხრეთ ოსეთის და აფხაზეთის საქართველოსგან გამოყოფა მიუღებელია, მაგრამ მას ვისაც არ სურს თავი მუდმივ კონფრონტაციას შეაკლას, რეალური ფაქტებიდან უნდა გამოვიდეს, რადგან სხვაგვარად მოქმედებამ სიტუაცია ომამდე მიიყვანა. რადგან ევროპელებმა ცეცხლის შეწყვეტის პირობების კონტროლი საკუთარ თავზე აიღეს, ისინი ისეთ პოზიციაში აღმოჩდნენ, რომელიც აიძულებს მათ მოსკოვთან დაგეგმილი მოლაპარაკებების არსი განსაზღვრონ. ეს მოლაპარაკებები რთული იქნება, მაგრამ წარმატების შანსი მაღალია.
რუსეთის პრეზიდენტმა დიმიტრი მედვედევმა საკუთარი წინადადება გაიმეორა და დააზუსტა, ის თუ როგორ წარმოუდგენია ევროპის ახალი თავდაცვითი არქიტექტურა. ის სიტყვაზე უნდა დავიჭიროთ. მოსკოვს მოლაპარაკებები სჭირდება, რადგან თვლის, რომ მის თავდაცვით ინტერესებს საკმარისი ყურადღება არ ეთმობა. რამდენად სერიოზულია რუსეთის დამოკიდებულება საკითხის სამშვიდობო და პარტნიორულ გადაწყვეტაზე, მოლაპარაკებების პროცესში გამოჩნდება.
მაგრამ იმავდროულად, ევროპელებს პრობლემა აქვთ. ნატომ საქართველოს კონფლიქტის ირგვლივ არასწორი პოზიცია დაიკავა. მოსკოვთან დიალოგის გაწყვეტა ისეთივე უგუნური ნაბიჯი იყო, როგორც ბუქარესტში, ნატოს სამიტზე საქართველოს თავდაცვის მინისტრის დემონტრაციული მიწვევა. ალიანსმა მოახერხა ის, რომ თბილისისთვის ფაქტობრივად ბრმა სოლიდარობის აღმოჩენის ფასად, საკუთარი თავი დიპლომატიური თამაშის მიღმა დააყენა. ეს კი მართლაც ცუდი ფაქტია. მაგრამ კიდევ უფრო უარესი ის არის, რომ თავად ნატოს შიგნით რუსეთთან ახალი კონფლიქტი მწიფდება.
გაზაფხულზე ალიანსის სამიტზე თბილისს წევრობას შეპირდნენ, მაგრამ გერმანიისა და საფრანგეთის ზეწოლით ამ საკითხის განხილვა გადაიდო. ყოველ ნახევარ წელიწადში ერთხელ უნდა შემოწმდეს - რამდენად მზადაა საქართველო ალიანსის წევრობისთვის. თუკი ომამადე საქართველოს ნატოში გაწევრიანების საკითხი მის მომხრეებსა და მოწინააღმდეგეეებს შორის კამათის საგანს წარმოაგდენდა, დღეს ამ გადაწყვეტილების მიღება, გიგანტური პოლიტიკური დილემის პროვოცირებას ახდენს. თუკი ალიანსის საგარეო საქმეთა მინისტრები დეკემბრის სამიტის დროს აღმოსავლეთ ევროპული ქვეყნების და აშშ-ს ზეწოლას დაჰყვებიან, და საქართველოს "მაპს" მიანიჭებენ, მოსკოვი ამას გამოწვევად აღიქვავს, ხოლო თუკი ნატო საქართველოს საკითხს კვლავ გადადებს, მაშინ ალიანსს მოსკოვთან პირფერობაში დაადანაშაულებენ. ჯერ-ჯერობთ ალიანსის წევრი პარტნიორები ჩუმად არიან, რადგან არ იციან ქართველებს რა პასუხი გასცენ.
მაგრამ დუმილი პრობლემას ვერ უშველის. თან საქმე ის კი არ გახლავთ, რომ ამით ალიანსი თბილისს სამსახურს გაუწევეს, ან პირიქით, მოსკოვს დაუჩოქებს. მას ვისაც სტაბილური თავდაცვითი არქიტექტურის შესაქმნელად, ევროკავშირს, აშშ-ს და რუსეთს შორის მოლაპარაკებათა დაწყების სურვილი აქვს, მან სტატუს-ქვო უნდა შეინარჩუნოს. ნატოს გაფართოვებისკენ ნებისმიერი მიმართულებით გადადგმული ნაბიჯი არასწორი იქნება. სარკოზიმ მედვედევის წინადადება მიიღო და მომავალ წელს მოლაპარაკებების დასაწყებად მზად არის. ამიტომ საქართველოს ღიად უნდა ვუთხრათ, რომ ახლა ის ალიანსის წევრი ვერ გახდება, თუკი საერთოდ ოდესმე გახდა. კარგი იქნება, თუ ნატოს ვაჟკაცობა ამაზე მაინც ეყოფა.
No comments:
Post a Comment