ტონი ჰეპლინი
10 ოქტომბერი 2008
ტერიტორიაზე, რომელიც საქართველოს სამხრეთ ოსეთთან ყოფს და არავის არ ეკუთვნის, რუსმა ჯარისკაცმა მანქანიდან თავი გამოყო "ოსებს უნდათ რომ იცოდეთ: მიუახლოვდებით – გესვრიან".
100 მეტრით წინ ოსი სამხედროები მყარად გამაგრებულ საკონტროლი გამშვებ პუნქტთან დგანან.
100 მეტრით უკან კი, სოფელ ერგნეთის დროებითი სასაზღვრო პუნქტიდან ქართველი ჯარისკაცები და პოლიციელები მათ დურბინდით ათვალიერებენ.
ასე გამოიყურება საქართველოსა და სეპარატისტების გამყოფი წინა ხაზი რუსეთის მიერ ჯარის გაყვანის შემდეგ ბუფერული ზონებიდან, რომელიც მან სამხრეთ ოსეთის პერიმეტრზე აგვისტოს ხუთდღიანი ომის შემდეგ შექმნა.
რუსების მანქანა დაიძრა. The Times-ის ჟურნალისტები კი ადგილზე დარჩნენ და ფიქრობენ, ახლა რა ვქნათ. გადაწყვეტილებას წინ წავსულიყავით ოსების მხრიდან გააფთრებული ხელების ქნევა მოყვა, მაგრამ არავის უსროლია. მოვიდა ოფიცერი და პირადობის დამადასტურებელი საბუთი გვთხოვა.
სასაზღვრო საკონტოლო გამშვები პუნქტი – დამწვარ ბენზინგასამართ სადგურთან, სულ რამდენიმე მილის დაშორებით ცხინვალიდან, სამხრეთ ოსეთის დედაქალქიდან, - მალე შესაძლოა საბრძოლო მოქმედებების ადგილად გადაიქცეს.
ომამდე ამ ადგილს ქართველები აკონტროლებდნენ, პრეზიდენტ სარკოზის შუამავლობით დადებული ხელშეკრულებით კი ყველა მხარე ვალდებულია დღევანდელი დღისთვის კონფლიქტის დაწყებამდე არსებულ მდგომარეობას დაუბრუნდეს.
"ჩვენ ველოდებით, რომ ოსი შეიარაღებული ფორმირებები უახლოეს მომავალში ამ ადგილებს დატოვებენ და ჩვენ ძველი საზღვრის აღდგენას შევძლებთ", - განაცხადა ალექსანდრე ლომაიამ, საქართველოს უშიშროების საბჭოს მდივანმა, რომელიც ერგნეთში სიტუაციის შესასწავლად დაცვის თანხლებით ჩამოვიდა.
ოსები სხვაგვარად თვლიან. ერთ-ერთმა ჯარისკაცმა, სახელად ილიჩმა, თქვა: "ეს სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკის ტერიტორიაა, ამიტომ ჩვენ აქ ვიქნებით. არავინ არსად წასვლას არ აპირებს".
მას შემდეგ რაც The Times-ის ჟურნალისტებმა ცხინვალში შესვლაზე უარი მიიღეს, უკან, ქართული პოზიციებისკენ გამობრუნდნენ, სადაც მათ ჟურო ჭერიაძე და მისი მეზობელი იზა ფერუაშვილი შეხვდნენ. ისინი საკუთარ სახლებში მოხვედრას ცდილობენ.
ამ ორს როგორც ჩანს, სხვა ქართველ დევნილებზე მეტად არ გაუმართლათ, რომლებიც დღეს ბუფერულ ზონაში მდებარე სოფლებში ბრუნდებიან. მათი სახლები პირდაპირ ე.წ. საზღვრის გასაყარზე აღმოჩნდა და მათი დაბრუნება ჯერ კიდევ სახიფათოა.
"ჩემი სახლი, აქედან 60 მეტრშია, მარჯვნივ, იზა კი ჩემს პირდაპირ ცხოვრობს. ჩემი სახლი ორი თვეა არ მინახავს, რადგან საბრძოლო მოქმედებების დაწყებისთანავე დავტოვე. მაგრამ დარწმუნებული ვარ, რომ რუსებმა და ოსებმა ყველაფერი მოიპარეს", - ამბობს 51 წლის ჭერიაძე.
1992 წლის კონფლიქტზე, როდესაც საბჭოთა კავსირის დაშლის შემდეგ სამხრეთ ოსეთი საქართველოს პირველად გამოეყო, ის ამბობს: "მაშინ ცხინვალში ვცხოვრობდი, როდესაც პირველი ომი დაიწყო, ამიტომ აქ გადმოვედი და ეს სახლი ავიშენე. ახლა კი მეორედ დავკარგე ყველაფერი".
გორიდან მომავალი გზის გასწვრივ, გაძარცვული და დანგრეული სახლების რაოდენობა, იმაზე მიუთითებს, რომ ბევრი ქართველი გლეხის სახლი ჯერ კიდეც ცარიელია. ტყვიავში, რომელიც უშუალოდ კონფლიქტის ზონაში მდებარეობს, 20 ერთმანეთის გვერდით მდებარე სახლებიდან ყველა დაინგრა – სახურავები მოგლეჯილი აქვთ, ფანჯრები ჩამსხვრეული, კედლები გაბზარული.
"რუსულმა თვითმფრინავებმა აქ ოთხი ყუმბარა ჩამოაგდეს", - ამბობს 74 წლის თემო ქარელი და თავისი სახლის სახურავის ხვრელზე მიგვითითებს. მოსახლეობამ ლომაიას ორმო აჩვენა, სადაც მათი თქმით აუფეთქებელი ყუმბარა ჯერ კიდევ არის.
იქვე ჟუჟუნა მერაბიშვილი საკუთარი სახლის ნარჩენებთან ქვითინებს. დღეს უკვე ერთადერთ გადარჩენილ, საცხოვრებლად ვარგის ოთახში მხოლოდ ორი ვიწრო საწოლიღა დგას და კუთხეში სანტა-კლაუსის ფიგურაა - ბედნიერი წარსულის აჩრდილი.
"სახურავი დანგრეულია, და წვიმისგან თავს ვერაფერს შევაფარებთ. ჩემი მეუღლე ავადაა, საავადმყოფოში წევს. არ ვიცი ამ ზამთარს როგორ გადავიტანთ", - ამბობს იგი. ნიკოლოზ რურუა, საქართველოს პარლამენტის წევრი ცდილობს მის დარწმუნებას, რომ სამთავრობო დახმარება რემონტის ხარჯებს დაუფარავს.
კრემლის თქმით, ამიერიდან ბუფერულ ზონებში უსაფრთხოებაზე პასუხისმგებელი ევროკავშირის 200 დამკვირვებელი იქნება. ლომაიას გამგზავრებისთანავე ერგნეთში ფრანგი დამკვირვებლების ჯგუფი მოვიდა.
მათ ქართულ პოლიციასთან ერთად, სამხრეთ-ოსური ძალების დროებითი საზღვრის მიღმა განთავსების საკითხი განიხილეს, მაგრამ ნეიტრალურ ტერიტორიაზე შესვლა არც უცდიათ. ერთ-ერთმა ოფიცერმა განაცხადა: "ჩვენი მიზანი აქ – სიტუაციაზე თვალთვალი და დაკვირვებაა. მე ათი წლის წინ ბოსნიაში ვმუშაობდი. მსგავსი ამოცანებია".
გაურკვეველია, დაუშვებენ თუ არა ევროკავშირის დამკვირვებლებს უშუალოდ სამხრეთ ოსეთის და აფხაზეთის, მეორე აჯანყებული რეგიონის ტერიტორიაზე. რუსეთმა ისინი დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად ცნო, თითოეულში - 3800 ჯარისკაცი განალაგა და ამტკიცებს, რომ ევროკავშირის მანდატი მათზე არ ვრცელდება.
კიდევ ერთი შესაძლო ლოკალური ცხელი წერტილი. გუშინ რუსეთის არმიამ განაგრძო ახალგორის, სამხრეთ ოსეთის მიმდებარე რაიონის ოკუპაცია, რომელიც ადრე საქართველოს ეკუთვნოდა. ჯარის ახალგორში დარჩენამ, ეუთო აიძულა დაეფიქსირებინა, რომ რუსეთის ჯარის გასვლა არასრული იყო. ლომაიამ განაცხადა, რომ მოსკოვი დაარღვევს შეთანხმებას, თუკი დღეს ამ ტერიტორიას დატოვებს.
"ამ ეტაპზე, იქიდან ჯარების გასვლის არანაირი ნიშანი არ ჩანს. ვიდრე ისინი ახალგორს არ დატოვებენ, ჩვენ ჩავთვლით, რომ მათი მხრიდან ვადებთან, 10 ოქტომბერთან დაკავშირებული პირობა არ შეასრულეს", - განაცხადა მან.
ქართულმა პოლიციამ The Times-ის ჟურნალისტების ახალგორის ბლოკპოსტთან გატარებაზე უარი თქვა. ერთ-ერთმა ოფიცერმა გვითხრა: "რუსებს არავის ნახვა არ სურთ. ვფიქრობ, რომ ისინი არსად წასვლას არ აპირებენ".
No comments:
Post a Comment