ტომ შენკერი, მაიკლ შვირთსი
26 სექტემბერი 2008
26 სექტემბერი 2008
მოსკოვი - რუსეთი აგრესიულ პოზაში დგომას განაგრძობს: პარასკევს მოსკოვმა ვენესუელას სამხედრო დანიშნულების მშენებლობებისთვის ერთი მილიარდი ასესხა, ხოლო თვითონ ბირთვული შეკავების სტრატეგია და საბრძოლო მზადყოფნა თავის პრიორიტეტად დაასახელა.
პარასკევს, ყაზახეთის საზღვართან ორენბურგში რუსეთმა სამხედრო წვრთნები ჩაატარა, რომელთა შემდეგაც პრეზიდენტმა მედვედევმა განცხადება გააკეთა: 2020 წლისთვის რუსეთი ახალი ტიპის საომარ გემების კონსტრუირებას აპირებს, ატომური წყალქვეშა ნავების მშენებლობასა და საჰაერო, კოსმოსური დაცვის ახალ სისტემებზე გადასვლას გეგმავს.
ყველაფერი რუსეთისა და ამერიკის გართულებულ ურთიერთობა კონტექსტში უნდა გავიგოთ, იმ დაძაბულობის კონტექსტში, რომელიც საქართველოს ხუთდღიან ომს მოყვა. ვაშინგტონს კონკრეტული პასუხი ჯერ არ გაუცია. როგორც ჩანს, ხელისუფლებაში შექმნილ სიტუაციის აანალიზებენ: რა არის ეს ერთხელ უკვე განცხადებული ინიციატივების განმეორება, თუ ყველაფერი გამალებული შეიარაღების ახალ ტალღაზე მიგვანიშნებს. სახელმწიფო მდივანმა კონდოლიზა რაისმა როიტერთან ინტერვიუში განაცხადა: ”ბირთვული შეკავების სფეროში ამ ნაბიჯებით ბალანსს ვერ დაარღვევენ”.
ადმირალმა მალენმა პენტაგონში მოწვეულ პრესკონფერენციაზე აღნიშნა, რომ მისმა კოლეგებმა რუსეთიდან დიდი ხნის წინ ” გულახდილად აღიარეს, რომ ისინი თავისი სტრატეგიული ძალების მოდრნიზებას აპირებენ”. მიმდინარე გეგმები სრულ შესაბამისობაშია რუსეთის იმ პოლიტიკურ კურსთან ”რომელსაც ბოლო ორი წელია ატარებენ”.
მაგრამ ცხადია, რომ საქართველოს ომმა შეცვალა რუსეთის პრიორიტეტები. იმ ფონზე, რომ ევროპამ და შეერთებულმა შტატებმა ერთხმად დაგმეს მოსკოვის ძალადობრივი ქმედებები, რუსეთის ლიდერები ვენესუელას მსგავს ქვეყნებთან დაახლოებას ცდილობენ. ხუთშაბათს, ვენესუელის პრეზიდენტი უგო ჩავესი მოსკოვს მეორედ ეწვია ვიზიტით.
პარასკევს მედვედევმა განაცხადა, რომ კონფლიქტმა კიდევ ერთხელ დაადასტურა რუსეთის შეიარაღებული ძალების მოდერნიზაციის აუცილებლობა. თავდაცვისთვის განკუთვნილი ხარჯები შარშან 26 პროცენტით გაიზარდა 1.3 ტრილიონ მანეთს ($50 მილიარდი) დოლარს მიაღწია, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ ეს ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია.
”სულ ახლახანს ქართული რეჟიმისთვის წინააღმდეგობის გაწევა მოგვიხდა, როგორც ვნახეთ, ომი შეიძლება მოულოდნელად დაიწყოს, ეს აბსოლუტურად რეალურია”-განაცხადა მედვედევმა ”ჩამქრალი ლოკალური კონფლიქტები, რომლებსაც ხანდახან ”გაყინულ კონფლიქტებსაც” ვუწოდებთ რეალურ სამხედრო კონფრონტაციაში შეიძლება გადაიზარდოს”.
ომის საქართველოში 7 აგვისტოს დაწიყო მაშინ, როცა ქართველებმა რუსეთის მფარველობის ქვეშ მყოფ სეპარატისტებზე სამხრეთ ოსეთში შეტევა მიიტანეს. რუსეთმა სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთის, მეორე სეპარატისტული რეგიონის დამოუკიდებლობა აღიარა და ახლა მათი საზღვრების დაცვას გეგმავს.
კონფლიქტმა ცხდაყო, რომ რუსეთის საბრძოლო მზადყოფნა სერიოზულად მოისუსტებს. ქართულმა საჰაერო თავდაცვამ სულ ცოტა 6 რუსული თვითმფრინავის ჩამოგდება მოახერხა, რაც იმაზე მიგვითითებს, რომ რუსული შეიარაღებული ძალები არაადეკვატურადაა მომზადებული. რუსების მსხვერპლი იმანაც გამოიწვია, რომ ცუდად მუშაობს საჰაერო უსაფრთხოების სისტემები, ხოლო რუს გენერალს, რომელიც ჩასაფრებულმა ქართველებმა ოსეთში მისი კოლონის შესვლისას დაჭრეს, სადაზვერვო სამსახურებმა საჭირო ინფორმაცია ვერ მიაწოდეს.
2020 წლისთვის, განაცხადა მედვედევმა, რუსეთი გააძლიერებს ბირთვული შეკავების ისეთ ელემენტებს, როგორიცაა ატომური წყალქვეშა ნავები და საჰაერო კოსმოსური თავდაცვითი სისტემები.
ამავე დროს, აღნიშნა მან, რუსეთის შეიარაღებული ძალები მუდმივი საბრძოლო მზადყოფნის სტატუსში გადადიან. მისი თქმით, უნდა გაუმჯობესდეს სამხედრო წვრთნებისა და სამეცნიერო კვლევების ხარისხიც.
”ჩვენ უნდა მოვიპოვოთ უპირატესობა ჰაერში, უნდა ზუსტად ვირეაგიროთ სამიზნეებზე, უნდა შეგვეძლოს ჯარების სწრაფად გადაადგილება”.
ალექსანდრე გოლტმა, დამოუკიდებელმა რუსმა სამხედრო ექსპერტმა აღნიშნა, რომ ამ გამოსვლით მედვედევი უცხოელებსაც და შინაურებსაც ერთ რამეს ატყობინებს: ”რუსეთი მუხლებზე დგომას აღარ აპირებს”.
”რუსეთს დიდ სახელწიფოებთან გათანაბრება უნდა”-დაამატა მან-”მე ვეთანხმები თავდაცვის მდივანს რობერტ გეითსს - დღეს რუსული ჯარი საბჭოთა შეაიარაღებული ძალების სუსტი აჩრდილია”.
ჩავესთან შეხვედრისას მედვედევი დაეთანხმა რუსულ-ვენესუელური კონსორციუმის შექმნის იდეას. კონსორციუმი გადაანაწილებს რესურსებს გაზისა და ნავთობის წარმოებისა და რეალიზაციისთვის. რუსი სპეციალისტები უკვე მუშაობენ ვენესუელაში გაზის ახალი საბადოების აღმოსაჩენად. მაგრამ შეთანხმების თანახმად ორივე ქვეყანას შეუძლია გააფართოვოს მათი მოქმედების არეალი და პროცესში ეკვადორისა და ბოლივიის გაზის საბადოებიც ჩართოს.
ჩავესმა შეთანხმების რეზულტატი ასე აღწერა: ” დაიბადა ახალი კოლოსი”.
თანამშრომლობის სხვა ასპექტები დამუშავების პროცესშია: ხუთშაბათს პრემიერ-მინისტრმა ვლადიმერ პუტინმა განაცხდა, რომ რუსეთმა უნდა განიხილოს ვენესუელასთან ბირთვული თანამშრომბლობის შესაძლებლობანი. ჩავესმა აღნიშნა, რომ მხარს დაუჭერდა ერთობლივის ბანკის შექმნას. აქვე გადაწყდა, რომ ნოემბერში სამხედრო საზღვაო ფლოტის ფართომასშტაბიანი ერთობლივი წვრთნები ჩატარდება.
ჩავესმა კიდევ ერთხელ დაუჭირა მხარი რუსეთის სამხედრო კამპანიას სამხრეთ ოსეთში და განაცხდა, რომ ვენესუელაში: ”კარგად იციან კონფლიქტის მიზეზი, იციან ვინ დაესხა ადამიანებს და რატომ”. მან რუსეთის ლიდერებს მოკითხვა გადასცა კუბის პრეზიდენტისგან ფიდელ კასტროსგან და ჩინეთის პრეზიდენტისგან ფუ ჯინტაოსგან.
თანამშრომლობის სხვა ასპექტები დამუშავების პროცესშია: ხუთშაბათს პრემიერ-მინისტრმა ვლადიმერ პუტინმა განაცხდა, რომ რუსეთმა უნდა განიხილოს ვენესუელასთან ბირთვული თანამშრომბლობის შესაძლებლობანი. ჩავესმა აღნიშნა, რომ მხარს დაუჭერდა ერთობლივის ბანკის შექმნას. აქვე გადაწყდა, რომ ნოემბერში სამხედრო საზღვაო ფლოტის ფართომასშტაბიანი ერთობლივი წვრთნები ჩატარდება.
ჩავესმა კიდევ ერთხელ დაუჭირა მხარი რუსეთის სამხედრო კამპანიას სამხრეთ ოსეთში და განაცხდა, რომ ვენესუელაში: ”კარგად იციან კონფლიქტის მიზეზი, იციან ვინ დაესხა ადამიანებს და რატომ”. მან რუსეთის ლიდერებს მოკითხვა გადასცა კუბის პრეზიდენტისგან ფიდელ კასტროსგან და ჩინეთის პრეზიდენტისგან ფუ ჯინტაოსგან.
ადმირალმა მალენს, ამ მოვლენებისთვის დიდი მნიშვნელობა არ მიუნიჭებია. რუსეთსა და ვენესუელას ვერავინ წაართმევს თანამშრომლობის უფლებას, მით უფრო თუ ”ერთმანეთი აწყობთ”.
თეთრ სახლში ბევრს მიაჩნია, რომ რუსეთი საქართველოში შეჭრისთვის მკაცრად უნდა დაისაჯოს, მაგრამ სახელმწიფო მდივანი კონდოლიზა რაისი და თავდაცვის მდივანი რობერტ გეითსი მშვიდი, აწონდაწონილი პასუხის მომხრენი არიან და სიტუაციის ესკალაციას თავს არიდებენ. ბუში ადმინისტრაცია ამ სტრატეგიას დაეთანხმა.
საერთაშორისო პროცესებში თავისი ახალი როლის ხაზგასასმელად რუსეთმა კიდევ ერთი ნაბიჯი გადადგა და ბალტიის ზღვის პორტიდან სომალის სანაპიროზე მეკობრეების მიერ დატყვევბული უკრაინული გემის გამოსასხსნელად სამხედრო ხომალდი ”ნეუსტრაშიმი” გააგზავნა.
საერთაშორისო პროცესებში თავისი ახალი როლის ხაზგასასმელად რუსეთმა კიდევ ერთი ნაბიჯი გადადგა და ბალტიის ზღვის პორტიდან სომალის სანაპიროზე მეკობრეების მიერ დატყვევბული უკრაინული გემის გამოსასხსნელად სამხედრო ხომალდი ”ნეუსტრაშიმი” გააგზავნა.
გემის ბორტზე ტ-72 ტიპის 33 ტანკი, ტყვიამფრქვევები და სხვა საბრძოლო იარაღი იყო, განაცხადა ბრიფინგზე უკრაინის თავდაცვის მონისტრმა იური ეხანუროვმა. მანვე თქვა, რომ იარაღი გაიყიდა კანონის დაცვით და ყენიის პორტ მომბასასკენ მიემგზავრებოდა.
როგორც ჩანს, რუსული ხომალდი დანიშნულების ადგილზე დროულად ვერ ჩააღწევს და ვერც უკრაინული გემის გადარჩენის ოპერაციაში მიიღებს მონაწილეობას, მაგრამ რუსეთის ფლოტის სპიკერმა იგორ დუგალომ განაცხადა, რომ ”ნეუსტრაშიმი” იპატრულირებს იმ ადგილებში, სადაც მეკობრეთა თავდასხმის საფრთხე დიდია.
როგორც ჩანს, რუსული ხომალდი დანიშნულების ადგილზე დროულად ვერ ჩააღწევს და ვერც უკრაინული გემის გადარჩენის ოპერაციაში მიიღებს მონაწილეობას, მაგრამ რუსეთის ფლოტის სპიკერმა იგორ დუგალომ განაცხადა, რომ ”ნეუსტრაშიმი” იპატრულირებს იმ ადგილებში, სადაც მეკობრეთა თავდასხმის საფრთხე დიდია.
ირანთან დაკავშირებული რეზოლუცია
გაერო - უშიშროების საბჭოს ხუთი მუდმივი წევრი და მათთან ერთად გერმანია ირანის ბირთვულ პროგრამასთან დაკავშირებული რეზოლუციის სამუშაო ვარიანტზე შეთანხმდნენ. დოკუმეტზე მუშაობა მას შემდეგ განახლდა, რაც კვირის დასაწყისში რუსეთის დელეგაციამ თეირანის პროგრამასთან დაკავშირებული მოლაპარაკებები საჭიროდ არ მიიჩნია.
რეზოლუციაში ნათქვამია, რომ ირანმა უნდა შეასრულოს წინა რეზოლუციებით დაკისრებული ვალდებულებანი და შეაჩეროს ურანის გამდიდრების პროგრამა. ახალ სანქციებზე დოკუმენტში ნათქვამი არაფერი არ არის.
მინისტრების თქმით, რეზოლუცია ცხადყოფს, რომ ისინი ერთიან პოზიციაზე დგანან და ირანს მოუწოდებენ ითანამშრომლოს ატომური ენერგიის საერთაშორისო სააგენტოსთან.
საგარეო საქმეთა მინისტრებს ოფიციალური მოლაპარაკებები არ გაუმართავთ, მაგრამ გაეროს ასამბლეის თანმდევ შეხვედრებზე, ე.წ. საიდლანებზე, მათ კონსენსუს მიაღწიეს იმის, ნიშნად, რომ საქართველოსთან დაკავშირებულ უთანხმოებებს ჯგუფის მუშაობისთვის ხელი არ შეუშლია და, რომ მათი პოზიციები ბირთვულ პროგრამასთან დაკავშირებით არ გაყოფილა.
საგარეო საქმეთა მინისტრებს ოფიციალური მოლაპარაკებები არ გაუმართავთ, მაგრამ გაეროს ასამბლეის თანმდევ შეხვედრებზე, ე.წ. საიდლანებზე, მათ კონსენსუს მიაღწიეს იმის, ნიშნად, რომ საქართველოსთან დაკავშირებულ უთანხმოებებს ჯგუფის მუშაობისთვის ხელი არ შეუშლია და, რომ მათი პოზიციები ბირთვულ პროგრამასთან დაკავშირებით არ გაყოფილა.
რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, სერგეი ლავროვმა განაცხადა, რომ ეთანხმება ახალ რეზოლუციას. ამ ნაბიჯმა ცხდაყო-მიუხედავად იმისა, რომ ირანთან შეთანხმებაზე სხვაობა მიდგომათა შორის არსებობს: ”არავის უნდა შეეპაროს ეჭვი, რომ ჩვენ, ექვსივეს ერთი მიზანი გვამოძრავებს”. რუსეთი ახალი სანქციების დაწესებას არ ეთანხმება-გვითხრა ლავროვმა.
სახელმწიფო მდივანმა კონდოლიზა რაისმა პარასკევს იმედი გამოთქვა, რომ ირანის ხელისუფლებაში მოიძებნებიან ადამიანები, რომლებიც მოლაპარაკებების გზას იზოლაციას ამჯობინებენ.
დიპლომატებმა განაცხადეს, რომ რეზოლუცია უშიშროების საბჭოს კენჭისყრაზე შაბათამდე გავა.
No comments:
Post a Comment