ჯონათან სთილი
26 სექტემბერი 2008
ის, რომ პრეზიდენტმა ბუშმა ამ წლის დასაწყისში ისრაელის მიერ ირანის ბირთვულ ობიექტებზე შეტევას ვეტო დაადო, მისი რვაწლიანი მოღვაწეობის უმთავრეს დამსახურებად უნდა მივიჩნიოთ. ამ პრეზიდენტის გაკილვა ძალიან ადვილია და გასაკილი მართლაც ძალიან ბევრი აქვს, მაგრამ, როცა კარგად იქცევა, მაშინ ხომ მაინც იმსახურებს აპლოდისმენტებს.
მან, როგორც მხედარმთავრმა გამაოგნებელი რეკორდები დამყარა. 11 სექტემბერის შემდეგ იმის ნაცვლად, რომ ოსამა ბინ ლადენზე სანადიროდ სპეცნაწილები და სადაზვერვო სამსახურები გაეშვა, ავღანეთზე სრულმასშტაბიანი შეტევა დაიწყო - ეს მისი პირველი შეცდომაა. თალიბები აშშ-ს, ისევე როგორც დანარჩენ მსოფლიოს არავითარ საფრთხეს არ უქმნიდნენ და მათი დამხობა სულაც არ წარმოადგენდა სტრატეგიულ აუცილებლობას. აღმოჩნდა რომ, ავღანეთში შეჭრამ სულაც არ მოიტანა ის შედეგი, რაც აშშ-ს პოლიტიკის მთავარი მიზანი უნდა ყოფილიყო: ბინლადენის დაჭერა და ალ-ქაიდას გაუვნებელყოფა. აშშ-მ კაკლის გასატეხად უზარმაზარი ურო გამოიყენა ისე, რომ კაკალს ერთხელაც ვერ გაარტყა.
ერაყის ომი ბუშის მეორე სამხედრო შეცდომა იყო. ალ-ქაიდა უფრო სიცოცხლისუნარიანი გახდა და ამერიკაზე შეტევისთვის დამატებითი არგუმენტებით შეიარაღდა. ამასთანავე მთელ ახლო აღმოსავლეთში და მთელ დანარჩენ სამყაროშიც ამერიკის პრესტიჟი შეილახა.
სულ ახლახანს აშშ-მ კიდევ ერთი გადაწყვეტილება გვისაჩუქრა და პაკისტანზე, ახლად არჩეული ხელისუფლების ნების საპირისპიროდ, საჰაერო შეტევა განახორციელა. როგორც ჩანს, ბუში თავისი საპრეზიდენტო მმართველობის ბოლო კვირებში ისევ ოსამა ბინ ლადენის მოკვლას ცდილობდა.
და ბოლოს, ამერიკის სულელური პოლიტიკა, რომლის მიზანიც საქართველოს პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის შეიარაღება და მხარდაჭერაა, იმ პრეზიდენტისა, რომელმაც გაყინული კონფლიქტი სრულმასშტაბიან ომად აქცია და პირველად “ცივი ომის” შემდეგ ევროპაში აღმოსავლეთ-დასავლეთის სამხედრო დაპირისპირების საფრთხე შექმნა. ახლაც კი, როდესაც სააკაშვილის შეცდომები საყოველთაოდ გაცხადდა, ბუში და მისი უახლოესი მეგობრები მის დატუქსვაზე მაინც უარს ამბობენ.
ასეთი წარსულის ფონზე, ბუშის ფხიზელი გადაწყვეტილება ირანთან ძალის გამოუყენებლობის შესახებ, მართლაც განსაკუთრებით უნდა აღინიშნოს. როგორც ჩანს, პენტაგონსა და თეთრ სახლს შორის მიმდინარე დებატებმა, რომელიც ნაციონალური სადაზვერვო სამსახურების დასკვნას მოყვა, თავისი შედეგი გამოიღო. დასკვნაში კი ნათქვამი იყო, რომ ირანმა ბირთვულ იარაღზე მუშაობა 2003 წელს შეაჩერა. ამ დებატებმა სხვა შედეგებიც მოიტანა, მათ შორის, ცნობილი მშვიდობის მტრედის, ადმირალ ფელონის ნაადრევი გადადგომა. მაგრამ ჭეშმარიტი გამარჯვება რობერტ გეითსის პრაგმატიზმს ერგო, რადგან ზუსტად გააცნობიერა რა შედეგები მოყვებოდა ირანზე თავდასხმას.
გადამდგარმა გენერალმა ჯონ აბიზაიდმა, ასე აღწერა სიტუაცია მიმდინარე კვირის Newsweek-ში. მან ეჭვი გამოთქვა, მოახდენდა კი ”ისრაელი, თავისი სამხედრო პოტენციალით, ირანის ბირთვულ პროგრამაზე გრძელვადიან ზემოქმედებას” და აქვე დაამატა, რომ ირანზე შეტევა ”ცუდი იქნებოდა რეგიონისთვის, ცუდი იქნებოდა აშშ-სთვის და რეგიონში უფრო დიდ არასტაბილურობას მოიტანდა”.
ბუშმა, როგორც ამას “გარდიანი” ადასტურებს, ოლმერტს მსგავსი მესიჯი გაუგზავნა. მან აუხსნა, რატომ ვერ შეძლებს ისრაელი სრულმასშტაბიანი ომის გარეშე ირანის ბირთვული პროგრამის გაუვნებელყოფას. და ისიც უთხრა, რომ ომი ერაყში, ავღანეთსა და თავად აშშ-ში ისეთ რეაქციას გამოიწვევდა, რომელიც ამერიკის ინტერესებს აზარალებდა.
გმადლობ, ჯორჯ. შენი პრეზიდენტობის ბოლო დღეები მართლაც ტრიუმფალური აღმოჩნდება, მაგრამ ერთი პირობით. შენ უნდა გაახმაურო შენი ახალი სტრატეგია. უთხარი ოლმერტს უჩუმრად, რომ რეგიონში დიდი კონფლიქტის არ-პროვოცირება, უდიდესი მიღწევაა, რომ ოლმერტის შემდეგ არც ერთი ლიდერი არ მიმართავს ასეთ სახიფათო აქციებს აშშ-ს მხარდაჭერის გარეშე. მაგრამ უკეთესი იქნება, თუ შენს შეცვლილ პოლიტიკურ კურსს ბოლომდე ნათელყოფ. გამოდი სიტყვით და გამოაცხადე, რომ ირანთან დამოკიდებულებაში სტანდარტული ფორმულა: ”ნებისმიერი არჩევანი განიხილება” აღარ მუშაობს. უთხარი სამყაროს, რომ ”სამხედრო ჩარევა გამორიცხულია”, თუ რა თქმა უნდა, ირანი თვითონ არ დაიწყებს ომს ისრაელთან ან ამერიკასთან, რაც ძნელად წარმოსადგენია. აშშ-სა და ისრაელის ომი ირანთან მხოლოდ იმიტომ, რომ იქ ალბათ ცდილობენ ატომური ბომბის გაკეთებას, უსამართლო იქნება.
სამწუხაროდ, არც ობამა, არც მაკკეინი არ აპირებენ მსგავს პოზიციაზე დადგომას. ისინი კვლავ ”ნებისმიერი არჩევანის” ფორმულას განიხილავენ. ბუშმა კი ინოვაციურობა გამოამჟღავნა. მან უკვე გამოავლინა სიბრძნე და სიმამაცე, როცა ისრაელის აგრესიულ გეგმას ვეტო დაადო.
ორიგინალი
No comments:
Post a Comment