ნიკოლას კრისტოფი
27 სექტემბერი 2008
მოდი ვივარაუდოთ, რომ ჯონ მაკკეინი 1962 წელს თეთრ სახლში იყო, მაშინ როდესაც თანამედროვე პრეზიდენტობის ინსტიტუტი ყველაზე დიდი საფრთხის პირისპირ აღმოჩნდა. გარწმუნებთ, იმ პერიოდს ახალ ჩვენ "კარიბის კრიზისი"-ს სახელით კი არა, "მესამე მსოფლიო ომის" სახელით გავიხსენებდით.
პარასკევს, დებატებზე მისტერ მაკკეინი იმის დემონსტრირებას ცდილობდა, რომ საგარეო პოლიტიკის საკითხებში სერიოზული ავტორიტეტია და მსოფლიოს კარგად იცნობს. უნდა ითქვას, რომ ოდესღაც მაკკეინს მართლაც ჰქონდა პროფესიული ხედვა და პარტნიორობის უნარი. ეს განსაკუთრებით მაშინ გამოჩნდა, როცა ვიეტნამთან ურთიერთობის აღდგენაში ხელისუფლებას ეხმარებოდა. მაგრამ ამავე დებატებზე ისიც ნათლად გამოჩნდა, რომ ამ ბოლო წლებში ის სამჯერ უფრო ღვარძლიანი, იმპულსური, ფიცხი და მოუთმენელი გახდა - მართლაც ავისმომასწავებელი თვისებებია მხედარმთავრისთვის.
და მიუხედავად იმისა, რომ ის, თავისი წარმოდგენით, გააფთრებით ცდილობდა ჯორჯ ბუშის საგარეო პოლიტიკური კურსს გამიჯვნოდა, რეალურად ამაზე უფრო "ბუში", თვითონ ბუშიც კი ვერ იქნებოდა. მართლაც, თავისი მეორე ვადის განმავლობაში ბუში იძულებული გახდა საგარეო პოლიტიკაში უფრო გონივრული მიდგომები აერჩია. ამასობაში კი მაკკეინი თანდათან ისეთ ნეოკონად და კოვბოად ჩამოყალიბდა, როგორიც "პირველი ვადის" ბუშიც კი არ ყოფილა, იმდროინდელი ბუში, რომელიც პრობლემის გადაწყვეტისას გაეროს რეზოლუციებს ბომბდამშენებს ამჯობინებდა.
თუ მაკკეინის პოზიციიდან ვიმსჯელებთ, ის დიდი სიამოვნებით განაახლებდა "ცივ ომს" რუსეთთან, ხოლო ირანთან და ჩრდილო კორეასთან - ცხელსაც დაიწყებდა. ალბათ, ცხადია, რომ სამივე პრობლემასთან დაკავშირებით, მაკკეინმა შესაძლოა თავისი ქვეყანისთვის ძალზე სახიფათო თამაში წამოიწყოს.
ირანი, როგორც ჩანს, ურანის გამდიდრების პროგრამაზე უარის თქმას არ აპირებს, რაც ნებისმიერი პრეზიდენტისთვის მართლაც პრობლემა იქნებოდა. მაგრამ ბუშმა კონდოლიზა რაისისა და რობერტ გეითსის გავლენით, მოლაპარაკებები და დიპლომატია ომს ამჯობინა. . მაკკეინმა კი დაგმო ბარაკ ობამას მზაობა ირანის ლიდერებთან უშუალო მოლაპარაკებებზე და მხოლოდ ბირთვული ობიექტების დაბომბვაზე ლაპარაკობდა.
"არსებობს მხოლოდ ერთი რამ, რაც ირანთან ომზე უარესია და ესაა ბირთვული იარაღის მქონე ირანი" - გვითხრა მეც და სხვებსაც მაკკეინმა არა ერთხელ. მაგრამ ეს იმას ნიშნავს, რომ თუ თეირანი ურანის გამდიდრებას გაარძელებს, მაკკეინი თავს უბრალოდ ვალდებულად ჩათვლის ირანს ჰაერიდან შეუტიოს. და სანამ მაკკეინი გააცნობიერებს, რომ საკითხის ძალადობრივი გადაწყვეტა ნაკლებ ეფექტურია (მიზანს ვერასდროს ვერ ვარტყავთ), მას შეუძლია თავი ახალი ომის რაინდად წარმოიდგინოს. როდესაც კაცმა სამხრეთ კაროლინიდან მაკკეინს ირანთან დაკავშირებით კითხვა დაუსვა, მან the Beach Boys’-ის სიმღერა "ბარბარა ენ" წაიმღერა: "ბომბ, ბომბ, ბომბ, ბომბ, ბომბ".
ე.ი. თუ ირანი არ შეცვლის თავის პოლიტიკას, რაც სავსებით მოსალოდნელია, ჩვენ, მაკკეინის თაოსნობით, ალბათ, ისლამურ ქვეყნებთან მესამე მსოფლიო ომში ჩავებმებით. რაც ირანის ნაციონალისტებს ხელისუფლებაში სამუდამოდ დატოვებს, ნავთობის ფასს $200-ამდე აიყვანს და მთელ მსოფლიოს ამერიკის უნილეტარიზმის გამო აღაშფოთებს.
ჩრდილოეთ კორეა ბუშის ადმინისტრაციის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი მარცხია, მაკკეინი, როგორც ჩანს, უარესის გაკეთებას აპირებს. მთელი 8 წლის განმავლობაში კლინტონის ადმინისტრაციამ ის მოახერხა, რომ ჩრდილო კორეას ერთი ბირთვული იარაღიც კი არ შეუქმნია. მისტერ ბუშის მეთვაყურეობის ქვეშ კი ჩრდილოეთ კორეამ იმდენი პლუტონიუმი მოიპოვა, რომელიც ქვეყნის იარაღს ეყოფა და შესაბამისი გამოცდაც უკვე ჩაატარა. მაკკეინი ცხარობს, ამბობს, რომ ეს კომპრომისია და ისევ მუშტების ქნევას აპირებს, რაც ემოციურად მართლაც გვაცხრობს, მაგრამ შედეგების თვალსაზრისით კატასტროფულია.
უკვე შეიძლება ითქვას, რომ მაკკეინის ადმინისტრაცია ჩრდილო კორეასთან დიპლომატიური მიდგომების გამოყენებას არ აპირებს. შედეგად კი იმას მივიღებთ, რომ ჩრდილო კორეა ბირთვული იარაღის წარმოებას აღადგენს. მსგავს ვითარებაში 1994 წელს, მაკკეინმა სამხედრო ჩარევის პერსპექტივის განხილვა მოინდომა და აცხადებდა, რომ ომი გარდაუვალია. პრეზიდენტმა კლინტონმა კი მოლაპარაკებები წამოიწყო და პლუტონიმის მოპოვების შეჩერება მოახერხა.
რუსეთმა კიდევ უფრო გაუსვა ხაზი მაკკეინის მიდრეკილებას სარისკო წამოწყებებისადმი, თეატრალური ჟესტებისადმი.
მაკკენის მიდგომა რუსეთისადმი იმავე ხასიათისაა, როგორიც მისი დამოკიდებულება თანაპარტიელი სენატორებისადმი, მაგრამ, როცა საქმე ბირთვულ ომს ეხება, ხიფათი უფრო საშინელია. ნუთუ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის გამო ბირთვულ ომზე წასვლას ვაპირებთ? ესპანეთის პრემიერ-მინისტრმა რამდენიმე დღის წინ მითხრა, რომ მაკკეინის პრეზიდენტად გახდომის შემთხვევაში ადმინისტრაცია რუსეთთან ცივ ომს გააჩაღებს და ამ პერსპექტივის ყველაზე მეტად ეშინია.
პარასკევის დებატებზე მაკკეინი თავის საუკეთესო ფორმაში იყო, მაგრამ მაინც არა ერთხელ გაიმეორა, რომ მტრებთან დიპლომატიურ მიდგომას ეჭვის თვალით უყურებს. ნათლად გამოჩნდა, რომ ის ინსტიქტურად ილტვის კონფლიქტისკენ (კოლეგებთან თუ სახელმწოფოებთან). ჯონ მაკკეინი გამოწვევას მხოლოდ ესკალაციითა და ომით პასუხობს.
სულ უფრო და უფრო დიდ გაოცებას იწვევს ის ფაქტი, რომ მაკკეინი ბუშის პირვანდელი პოლტიკური კურსის დაბრუნებას აპირებს, კურისას, რომელიც თვით ადმინისტაციაშიც კი სრულად იქნა დისკრედიტებული. თუ საგარეო პოლიტიკაში მაკკეინის პოზიციას გავითვალისწინებთ, უნდა დავასკვნათ, რომ ის ბუშზე უფრო ბუში იქნება.
No comments:
Post a Comment