საერთო პასუხისმგებლობა

მაიკლ ლევიტინი
29 ნოემბერი 2008

ის კანცლერ გერჰარდ შრიოდერის უწყების ხელმძღვანელი იყო. მისმა პოზიციამ დიდად განსზაღვრა ის, რომ გერმანიამ ერაყში ბრძოლაზე უარი თქვა. დღეს ფრანკ-ვალტერ შტეინმეიერი გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრი და მომავალი წლის არჩევნებში, კანცლერის პოსტზე, სოციალ-დემოკრატიული პარტიის კანდიდატია - დღევანდელი პოპულარული კანცლერის, ქრიასტიან-დემოკრატი ანგელა მერკელის კონკურენტი. თავისი პირველი მნიშვნელოვანი ინტერვიუ ამერიკული პრესისთვის მან ნიუსვიკის ჟურნალისტს მაიკლ ლევიტინს მისცა. ლევიტინი შტეინმეირს ავღანეთის კამპანიაში გერმანიის ჯარების მონაწილეობაზე, რუსეთის აგრესიაზე, გლობალურ ფინანსურ კრიზისზე და იმაზე ესაუბრა, თუ როგორ აპირებს თანამშრომლობას აშშ-სთან გერმანია.

ფრაგმენტი.

ლევიტინი: ბარაკ ობამას აშშ-ს პრეზიდენტად არჩევის მეორე დღესვე, რუსეთის პრეზიდენტი დიმიტრი მედვედევი დაიმუქრა, რომ თუ ვაშინგტონი არ ”გადაიფიქრებს” ნატოს სარაკეტო ფარის განთავსებას აღმოსავლეთ ევროპაში, მოსკოვი კალინინგრადში სარაკეტო სისტემებს დააყენებს. ხომ არ შეცვალა მოსკოვის მიერ აგრესიის ამ ბოლო დემონსტრაციამ რუსეთისა და ევროპის ურთიერთობების აქამდე არსებული დინამიკა?

შტეინმეიერი: მედვედევის განცხადება არჩევნების მეორე დღესვე ნამდვილად არასწორ დროს გადადგმული ცუდი ნაბიჯი იყო. რუსეთთან დაკავშირებით არასდროს გვქონია ილუზიები. ამ ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში მან მრავალჯერ დაამტკიცა, რომ რთული პარტნიორია. საქმე ისაა, როგორ მოვაგვაროთ პრობლემები ამ უზარმაზარ ქვეყანასთან, რომელიც ევროპის უშუალო მეზობელია. თუ არჩევანის გაკეთება შეკავების პოლტიკასა და თანამშრომლობას შორის უნდა გავაკეთოთ, მე მეორეს მივემხრობოდი. ჩვენ რუსეთთან ისეთი ურთიერთობის დამყარება უნდა შევძლოთ, რომელიც გასცდება ეკონომიკურ ინტერესებს და სულ უფრო მზარდ სტაბილურობასა და უსაფრთხოებას მოგვიტანს. ბოლოს და ბოლოს ეს პირველ რიგში ჩვენს ინტერესებშია - იდენტობის მაძიებელი რუსეთი პოლიტიკურად და კულტურულად დასავლეთს დავუკავშიროთ.

ხომ არ მიგაჩნიათ, რომ გერმანიამ შუამავალის, ბუფერის როლი უნდა შეასრულოს რუსეთსა და დანარჩენ ევროპას შორის, ყოველ შემთხვევაში ახლა, როცა ის ევროკავშირის ქვეყნებიდან რუსეთის ყველაზე ახლო მოკავშირეა?

რუსეთმა იცის, რომ ჩვენ შეერთებულ შტატებთან განსაკუთრებულად მჭიდრო ურთიერთობა გვაქვს. ჩვენ ნატოს და ევროკავშირის წევრი ვართ და ამიტომ არ ვესწრაფით შუამავლის როლის შესრულებას. ევროპელ პარტნიორებთან ერთად ჩვენ მკაცრად და პირდაპირ ვირეაგირეთ რუსეთის ქმედებებზე საქართველოსთან კონფლიქტის დროს. მე ვფიქრობ, ეჭვს გარეშეა, რომ კონფლიქტის დასრულებაში სწორედ ევროპის ერთობლივმა ძალისხმევამ შეასრულა მნიშვნელოვანი როლი. მთლიანობაში სტაბილიზაციის პროცესი რეგიონში გრძელდება, ხოლო იმისთვის, რომ ნამდვილ სტაბილიზაციას მივაღწიოთ, ჩვენ რუსეთთან თანამშრომლობა გვჭირდება. რაც შეეხება, ევროკავშირისა და რუსეთის ენერგეტიკულ კავშირებს, პასუხი იმაზეა დამოკიდებული, თუ რომელ ქვეყანაზე ვლაპარაკობთ. მაგრამ საერთოდ რუსეთი ისევეა დამოკიდებული ევროკავშირსა და ამერიკაზე, რომლებიც მის პროდუქციას ყიდულობენ, როგორც ჩვენ ვართ დამოკიდებულნი მის მიერ მოწოდებულ ბუნებრივ გაზსა და ნავთობზე. რაც შეეხება გერმანიას, შეერთებულ შტატებში ნაკლებად არიან ინფორმირებულნი იმის შესახებ, რომ ჩვენ უკვე ათწლეულებია წარმატებით ვმუშაობთ ენერგომიმწოდებლების დივერსიფიკაციაზე, სათბობისა და ენერგორესურსების სხავადასხვა ფორმებზე, რუსეთთანაც, მაგრამ, ამავე დროს, სხვა დიდი მიმწოდებლებიც გვყავს: აფრიკა, ნორვეგია.

თქვენ ახსენეთ კონფლიქტი საქართველოში. შესთავაზებენ, თუ არა მას და უკრაინას ნატოში გაწევრიანებას?

ეს არ არის უბრალო გადაწყვეტილება- ჰო, ან არა. უკრაინის საშინაო მდგომარეობა შეცვლილია, იქ არჩევნებია მოსალოდნელი. გასული ზაფხულის კონფქლიტის შემდეგ, ასევე შეცვლილია სიტუაცია კავკასიაში. ჩვენ კვლივნდებურად მტკიცედ ვუჭერთ მხარს და ვეხმარებით ამ ქვეყნებს ნატოსკენ მიმავალ გზაზე. მაგრამ რაც შეეხება ნატოში გაწევრიანების სამოქმედო გეგმაზე გადასვლას (MAP), გერმანია და სხვა ევროპელი ხელისუფალნი კვლავ თავის პოზიციაზე რჩებიან.

აშშ-ს საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთი ყველაზე აქტუალური საკითხი, რომელსაც ობამა თავისი კამპანიის დროს ხშირად ეხებოდა, ავღანეთის სამხედრო ოპერაციაში გერმანიის მონაწილეობაა. გაზრდის თუ არა შეიარაღებული ძალების რაოდენობას სიტუაციის სტაბილიზებისთვის გერმანია და რას შეწირავს ის პარტნიორობას?

მე ბარაკ ობამას ორჯერ ველაპარაკე და ამ საუბრებიდან ვიცი, რომ მას ავღანეთის საკითხი ზედმიწევნით ესმის. ჩვენ ვიცით, რომ ძალიან რთულ პრობლემასთან გვაქვს საქმე, მაგრამ მხოლოდ სამხედრო გადაწყვეტილებებით, სასურველ ცვლილებებს ვერ მივაღწევთ. ჩვენი მიდგომა უფრო ყოვლისმომცველი უნდა გახდეს. და მიუხედავად იმისა, თუ რას ამბობენ ზოგიერთები, გერმანიას პროცესში თავისი წვლილი შეაქვს.

ჩრდილოეთში, ნამდვილად. მაგრამ სამხრეთით საშინელ ძალადობასა აქვს ადგილი და სწორედ აქ ითხოვს ობამა გერმანიის უფრო აქტიურ მონაწილეობას.

სამხედრო პასუხისმგებლობა საკუთარ თავზე უკვე ავიღეთ და ჩვენი მონაწილეობაც გავაფართოვეთ. კონტინგენტის გაზრდას 30 პროცენტით, 4500-მდე ვგეგმავთ. ჩვენ მთელი ავღანეთის მასშტაბით ვმონაწილეობთ პატრულირებაში, მათ შორის სამხრეთშიც, ხოლო გერმანელი რადიოინჟინრები კანდაჰარში არიან დისლოცირებულნი. გერმანული საჰაერო ძალები ნატოს ყველა ქვეყნისთვის მთელ ავღანეთში დაფრინავენ, მათ შორის, სამხრეთითაც. ჩვენ ჩრდილოეთით სწრაფი რეაგირების ძალებს ჩავუდექით სათავეში. და მოდით, ნუ დავივიწყებთ, რომ გარემოებები შეიცვალა. შეიარაღებულმა ოპოზიციურმა აქტივობამ ჩრდილოეთითაც იმატა. მაგრამ ჩვენი მონაწილეობა ავღანეთში სამხედრო ქმედებებს ბევრად სცილდება. ჩვენ მუდამ იმას ვამტკიცებდით, რომ წარმატებას მხოლოდ მაშინ მივაღწევთ, თუ ქვეყნის ეკონომიკურ აღმშენებლობას დავეხმარებით. სამოქალაქო მშენებლობა ის მეორე უმნიშვნელოვანესი მომენტია, რომელშიც ვმონაწილეობთ და მომავალ წელს ჩვენი შენატანის გაზრდას ვგეგმავთ.

რაც შეეხება არეულობას პაკისტანში, როგორ ფიქრობთ, როგორი უნდა იყოს შემდეგი ნაბიჯები?

პაკისტანზე მთელი რეგონის უსაფრთხოება დიდადაა დამოკიდებული. თუ ავღანეთში ტერორიზმის დამარცხება გვსურს, ჩვენ პაკისტანის პოლიტიკურ და ეკონომიკურ სტაბილიზაციას უნდა მივაღწიოთ. ეს კი იმას მოითხოვს, რომ პაკისტანს ტერორიზმთან ბრძოლაში მეტი ვადებულება დავაკისროთ, მაგრამ, ამავე დროს, პაკისტანისთვის საერთაშორისო დახმარებამაც უნდა იმატოს.

ამას საერთაშორისო სავალუტო ფონდიდან სოლიდური სესხი დასჭირდება. ჩვენ იმისთვისაც უნდა ვიყოთ მზად, რომ ქვეყანას გრძელვადიან სტაბილიზაცაში დავეხმაროთ.

რაც შეეხება ირანს, რეალისტურია თუ არა იმედები იმის თაობაზე, რომ მოლაპარაკებების მეშვეობით მაჰმუდ აჰმადინიჯადს თეირანის ბირთვულ ამბიციებზე აურს ვათქმევინებთ? და რამდენად შორს წახვიდოდით ამის მისაღწევად?

ეჭვს გარეშეა, რომ მთელი საერთაშორისო საზოგადოება 29 წლიანი უმოქმედობის შემდეგ ახალი მიდგომები გამოიძებნას იმედოვნებს. ჩვენ ყველას გვახსოვს, თუ რატომ გაწყდა ურთიერთობები აშშ-სა და ირანს შორის. აშშ-ს და ირანის ურთიერთობები ხელიდან გაშვებული შესაძლებლობების ისტორიაა. როდესაც ამერიკა კონტაქტისთვის მზაობას გამოხატავდა, თეირანს არ უნდოდა ან არ შეეძლო შემხვედრი ნაბიჯების გადადგმა და, პირიქით. მე ვფიქრობ, პირდაპირი მოლაპარაკებების მცდელობა, სასარგებლო იქნებოდა. მაგრამ ირანელებმა უნდა იცოდნენ - მათ უნდა დაამტკიცონ, რომ არ ელტვიან ბირთვული იარაღის დამზადებას და რეგიონში კონსტრუქციული როლის შესრულება უნდათ. უნდა დაგეთანხმოთ, რომ სკეპტიკურად ვარ განწყობილი, მე მხოლოდ იმედს გამოვთქვამ, რომ ირანის ხელმძღვანელები ამ შესაძლებლობას ხელიდან არ გაუშვებენ.

ფინანსური კრიზისის მივუბრუდეთ, ბანკებმა დახმარება მიიღეს. ახლა უკვე ავტომობილების მწარმოებლებიც იმავეს ითხოვენ. როგორ უნდა დაიბრუნონ ევროკავშირის ქვეყნებმა კონკურენტული პოლიტიკა და ლეგიტიმურობა ამის შემდეგ?

მე ვფიქრობ, რომ პოლიტიკოსები მაშინ კარგავენ ლეგიტიმურობას, როდესაც არ მოქმედებენ. ჩვენ ბაზრის მარცხის მოწმენი გავხდით. უნდა დავრწმუნდეთ, რომ ფინანსური ბაზრების კრიზისი, მთელი ფინანსური სისტემის კრახს არ გამოიწვევს. ატლანტიკის ორივე მხარეს კრიზისის დასაძლევად არატრადციულ მეთოდებს მიმართეს. სიმართლე რომ ვთქვათ, ის, რაც ამერიკაში გააკეთეს უფროა ამერიკული ტრადიციის დარღვევა, ევროპაზე ეს ნაკლებად ითქმის.

რამდენად მნიშვნელოვანია ის, რომ განვითარებადი ქვეყნები მომავალში გადაწყვეტილებების მიღებაში უფრო აქტიურად მიიღებენ მონაწილეობას? ამის ნიშნები რამდენიმე კვირის წინ ვაშინგტონის სამიტზე უკვე გამოჩნდა. დიდი რვიანი დიდ ოციანად გარდაიქმება?

რა არის ყველაზე მნიშვნელოვანი გამოწვევა დღევანდელი მსოფლიოსთვის? ჩემის აზრით, ეს 21-ე საუკუნეში ასპარეზზე ახლად გამოსული სახელმწიფოების ერთობლივი გლობალური პასუხისმგებლობის სისტემაში ინტეგრაციაა. მე ჩინეთის, ინდოეთის მსგავს ქვეყნებზე ვლაპარაკობ, მაგრამ ამავე დროს ისეთ მუსლიმურ სახელმწიფოებზეც, როგორიცაა საუდის არაბეთი. განა გლობალურ გამოწვევათაგან რომელიმეს მათი მონაწილეობის გარეშე დავძლევთ? არა მგონია. შესაბმისად, რომ ისინი პარტნიორებად უნდა ვაქციოთ. სწორედ ამიტომა იყო ვაშინგტონის სამიტი ისტორიული. ჩემთვის სრულიად ცხადია, რომ გაჩერება უკვე შეუძლებელია.

ორიგინალი