1 ოქტომბერი 2008
ლენა კოლიარსკა-ბობინსკა – სოცილოგიიის პროფესორი, ვარშავას საზოგადოებრივ საკითხთა ინსტიტუტის დირექტორი
დადგა დრო, როდესაც ევროპამ საქართველოში განვითარებული მოვლენების შემდეგ, რუსეთთან პოლიტიკა უნდა შეცვალოს. ეს მარტივი არ იქნება, რადგან რუსეთ-საქართველოს ომმა ნათლად გამოავლინა არაერთგავროვანი პოზიციების არსებობა თავად ევროკავშირის შიგნით. მაგრამ ომმა და საფრანგეთის რეაქციამ, რომელიც ამჯერად ევროკავშირს თავმჯდომარეობს, აიძულა კავშირის წევრები რუსეთთან პოლიტიკის საერთო ნიშნული განესაზღვრათ. ამგვარად, შეიძლება ვაღიაროთ, რომ რუსი პოლიტიკოსების ქმედებები ხელს უწყობს საერთო ევროპული პოლიტიკის შემუშავებას.
ომმა უკვე მეორე პლანზე გადაწია პრეზიდენტ სარკოზის იდეა შეიქმნას ხმელთაშუაზღვისპირეთის ქვეყნების კავშირი, რითაც აღმოსავლეთთან პარტნიორობა პრიორიტეტული გახდება. ამ წინადადებით გაზაფხულზე პოლონეთი და შვედეთი გამოვიდნენ. აღნიშნული ინიციატივა რუსეთის მიმართ ევროპული საზოგადოების აზრს შეცვლის, ასევე შეცვლის თავად ამ ქვეყნის განზრახვებსა და პოლიტიკას. უკვე დიდი ხანია, რაც ევროპელები რუსეთიდან არადემოკრატიულ იმპულსების და იმპერიალიზმის აღორძინების ნიშნებს გრძნობენ.
კანონი, რომელიც ზღუდავს არასამთავრობო ორგანიზაციების თავისუფლებებს, დამოკიდებულება კრემლისადმი არალოიალურად განწყობილი ოლიგარქების და ჟურნალისტების მიმართ – ასეთი მაგალითების მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია. თუმცა, მსგავს სიგნალებს ევროპული საზოგადოებრივი აზრი დიდწილად იგნორირებას უკეთებდა, რადგან ისინი პირდაპირ საფრთხეს ევროკავშირისთვის არ წარმოაგდენდნენ. რუსული იმპერიალიზმის შესაძლო აღორძინებაზე საუბარი რუსოფობიის გამოვლინებად აღიქმებოდა, განსაკუთრებით, თუკი ამაზე პოლონელები საუბრობდნენ. იგივე ითქმებოდა ხოლმე ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის სხვა ქვეყნების წარმომადგენლებზეც. საფრანგეთში პოლონეთი ხშირად ამერიკის "ტროას ცხენად" აღიქმებოდა.
და მაინც, ბოლო ათი წლის განმავლობაში ბევრი რამ შეიცვალა. ევროკავშირი პოლონელებისთვის, სლოვაკებისა და ლიტველებისთვის დღეს ათვლის წერტილს წარმოადგენს. ამ ქვეყნებისთვის ევროკავშირი არამხოლოდ მოდერნიზაციის და განვითარების წყაროდ იქცა, არამედ ის უსაფრთოების გაცდასაც ბადებს. იმავდროულად, ბუშის ადმინისტრაციის მმართველობის და ერაყის ომის დროს სიმპათიებმა აშშ-ს მიმართ იკლო. ამასთანავე ამერიკამ ორიენტირები მსოფლიოს სხვა რეგიონებისკენ მიმართა. ქართულმა კონფლიქტმა შეიძლება სიტუაცია შეცვალოს. იმის განცდა, რომ რუსეთი მართლაც საფრთხეს წარმოადგენს, ევროპელები დამოკიდებულებებს შეიცვლიან. როგორც წელს Transatlantic Trends-ის კვლევამ აჩვენა, ევროპაში ნატოს მხარდაჭერა გაიზარდა.
პოლონელები კვლავ იმ აზრს უბრუნდებიან, რომ რუსეთს იმპერიალისტური განზრახვები ამოძრავებს. საზოგადოებრივი საკითხების ინსტიტუტის მონაცემებით, მოცემულ მომენტში პოლონელების 75%-ს (2004 წლის 45%-ის საწინააღმდეგოდ) მიაჩნია, რომ რუსეთს სურს გაზარდოს გავლენა აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებზე. პოლონელებს რუსეთის მხრიდან მომავალი სამხედრო (გამოკითხულთა 77%), ეკონომიკური (69%) და პოლიტიკური (66%) საფრთხეების ეშინიათ.
ჩნდება კითხვა: შეიძლება თუ არა ევროკავშირი დღეს რუსეთის საპირწონე ძალად მივიჩნიოთ, რომელსაც შეუძლია მისი საგარეო პოლიტიკით ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის ინტერესები დაიცვას, თუ ეს როლი ისევ ამერიკის შეერთებულ შტატებს ეკუთვნის? თუკი ევროკავშირის აღმოსავლური პოლიტიკა გასაგები და სრულყოფილი არ იქნება, ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპაში გაიზრდება იმის განცდა, რომ აშშ ერთადერთი ძალაა, რომელსაც რუსეთისთვის წინააღმდეგობის გაწევა შეუძლია. ამერიკელები ქართულ-რუსულ კონფლიქტში მკაფიოდ არ წარმოჩინდნენ. მაგრამ არჩევნების შემდეგ, შესაძლოა, მათ უფრო მკაფიო პოლიტიკა აწარმოონ კავკასიის რეგიონში. რუსეთის მხრიდან საფრთხის გაზრდასთან ერთად, ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპაში პროამერიკული განწყობების აქტივიზაცია მოხდება.
დღევანდელ დღემდე რუსეთის ქმედებები არაპროგნოზირებადი გახლდათ. თუმცა რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა პოლონეთში არაორაზროვნად განაცხადა, რომ თბილისის ხელმძღვანელობამ თავად გამოუტანა განაჩენი საკუთარ ტერიტორიულ მთლიანობას. ახლა რუსეთის მიმართ ერთიანი პოლიტიკის ჩამოყალიბებისთვის ოპტიმალური მომენტია. ამ პოლიტიკამ მკაცრად უნდა დაიცვას კავშირის ყველა ქვეყნის ინტერესი, ასევე ის საბაზისო ღირებულებები, რომლებზეც ეს ინტერესები დგას.
No comments:
Post a Comment