მელიკ კაილანი
29 სექტემბერი 2008
გასულ კვირას საქართველოს პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი ”მიშა” ნიუ-ორკში, გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე გამართულ დრამას დაესწრო. მასთან გარკვეული დრო მეც გავატარე, მაგრამ იმდენი ნამდვილად ვერა, რამდენიც ჩემმა მეგობარმა, მსოფლიოში ცნობილმა ფოტოგრაფმა ტომას დვორჟაკმა, რომელიც დღე და ღამე უკან დაყვებოდა, რადგან time-სისთვის მასალას ამზადებდა.
ტომასმა ბოლო ორი ათწლეულის განმავლობაში უამრავი ომი გამოიარა, დაწყებული ჩეჩნეთიდან, ერაყით დამთავრებული. მაგრამ ურთიერთობამ მიშასთან სიქა გააძრო. ოთხი საათის ძილი ღამით, მაინიაკალური სირბილი ქალაქიდან-სასტუმროში. გაერო,ჰენრი კისინჯერი, მედია, ელჩი რიჩარდ ჰოლბრუკი, კიდევ მედია, მილვოქი, ბაიდენი და კიდევ და კიდევ და ბოლოს ღამით, გვიან ვიზიტი რესტორანში ან კლუბში. ბოლოს, როდესაც მიშას თანაშემწეები ავად გახდნენ, ხოლო დაზვერვის ბიჭებს ჰიპრევენტილაცია დაეწყოთ, თომასმა ის მოსკოვსა და სტამბოლში ნიუსვიკის ბიუროს ხელმძღვანელისადმი, ოუენ მეთიუსადმი მიძღვნილ წვეულებაზე მოიყვანა.
მაკკეინისა და ობამას დებატებს გადმოსცემდნენ. ბოჰემურ გრინვიჩ ვილიჯში, ჩვენი მეგობრის ანი მარლოუს, თანამედროვეობის ერთი-ერთი ყველაზე ცნობილი ინტელექტუალის სახლში, მიშა ჭამდა და კეთილის მსურველების ულევ ტალღას ესალმებოდა. ზემო სართულზე მე და ოუენი რუსეთ-საქართველოს ურთიერთოებებზე ვკამათობდით. მან სწორედ ახლახანს შექმნა მიშასადმი კვაზი თანაგრძნობით განმსჭვალული პორტრეტი ნიუსვიკისთვის. მე კი ცოტა ხნის წინ უოლ სთრით ჟურნალისთვის სტატია დავწერე, რომელშიც დეტალურად აღვწერე რუსების მიერ დარბეული ქართული კულტურული ძეგლები.
მანამდეც მაქვს ნათქვამი - ოუენს, ისევე როგორც ბევრს სხვას, მიაჩნია, რომ მიშამ შეცდომა დაუშვა, როდესაც თავისი პისტოლეტი პირველმა დააძრო ჯიბიდან. მე პირადად მგონია, რომ რუსებმა ეს უფრო ადრე გააკეთეს, უბრალოდ მიშა უფრო სწრაფია. მე და ოუენი ამ საკითხს წინ და უკან ვუტრიალებდით. ჰოდა, მე შევთავაზე ჩვენი დისკუსია საჯაროდ გამოგვეტანა. ასე რომ მოვისმინოთ.
ოუენი: საკითხი, რომელსაც ახლა განვიხილავთ ერთ რამეს ეხება, მართალია, თუ არა მიშა, როცა ამბობს, რომ რუსეთს თავისი იმპერიის აღდგენა უნდა. ის აცხადებს, რომ თუ დასავლეთი რუსეთს საქართველოს აგრესიის წინააღმდეგ არ აღუდგება, კრემლი განაგრძობს რევანშს, წაართმევს ტერიტორიებს უკრაინას, ყაზახეთს და მოლდოვას.
დარწმუნებული ვარ, მიშას დომინოს თეორია ფუნდამენტურად არასწორია. აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ოკუპაცია, ჩემის აზრით, ერთ რამეს ისახავდა მიზნად-ნატოს უნდა მიეღო სიგნალი, მის აგრესიულ შემოჭრას რუსეთის შემოგარენში ბოლო უნდა მოეღოს. მოსკოვის ამბიციები არა იმდენად იმპერიულია, რამდენადაც იმაზე მიგვანიშნებს, რომ მას პოსტიმპერიული დამცირებიდან უნდა გამოსვლა. მიუხედავად იმისა, რომ პუტინი საბჭოთა კავშირის დაშლას მისტირის, მე ვერ ვხედავ მოსკოვში იმის დასტურს, რომ რუსეთს ძველი კავშირის აღდგენა უნდა. რაც დაკარგეს, დაკარგეს- მეტის დაკარგვა აღარ უნდათ.
მე: ისიც უკიდურესად აღმაშფოთებელია, რომ საქართველოს დესტაბილიზაციისთვის რუსეთმა ირიდენტიზმის ძველი იმპერიული სტრატეგია აამუშავა. მე ვეთანხმები ოუენს, რომ გზავნილი ბევრად უფრო შორს იყო გამიზნული. ის არა იმდენად დასავლეთს მიმართვადა, რამდენადაც ყოფილ კოლონიებს, რომელთაც ერთი რამ უნდა გაეგოთ - დასავლეთი ვერ დაგიცავთ. მოკლედ, რუსეთმა განაცხადა: დარჩით ჩვენს ორბიტაზე, სხვა გზა არ გაქვთ.
ის, რაც რუსეთმა დაკარგა, სულაც არ ეკუთვნოდა რუსეთს. რატომ უნდა ავიტანოთ ის, რომ მოსკოვი პირველი ღამის უფლებას იჩემებს (droit de seigneur) და მის პერიფერიაზე განლაგებულ ქვეყნებს თავისად მიიჩნევს.უფრო მეტიც, მისი არც ის ეთნიკური უმცირესობებია, რომელტაც რუსეთის საზღვრებში ყოფნა თავად არ აურჩევიათ? რატომ არ უნდა გვინდოდეს 11 დროით ზოლზე რუსეთის ”უკაზის” გაუქმება?
ოუენი: რუსეთის პოზიიციის გააზრების ორი გზა არსებობს. ერთი, არასასიამოვნო - ნეოიმპერიულ ზრახვებს აღწერს, რაც ცივილიზებულ სამყაროში სრულიად მიუღებელია. ამას წარსულის ფსიქოლოგიური ტვირთი ბევრად განაპირობებს , პუტინი ერთი მათგანია, ვინც ამ პოზიციას გამოხატავს.
მაგრამ არსებობს პროცესების გააზრების სხვა, უფრო ლეგიტიმური გზაც. ჩემის აზრით, იმან, ვისაც რუსეთთან პროდუქტიული ურთიერთობა და პუტინის ნეოიმპერიალისტური ზრახვების ჩაცხრობა უნდა, ეს მიდგომაც უნდა გაითვალისწინოს: რუსეთს აქვს კანონიერი უფლება გააპროტესტოს ნატოს მიერ მისი საზღვრების მილიტარიზაცია. პროდასავლელ რუსებს, მათ შორის ბორის ელცინსაც კი ჰქონდა პრეტენზია ბილ კლინტონთან, რომელიც არწმუნებდა, რომ ნატო ბალტიისპირეთის ქვეყნებანდე, უკრაინამდე და კავკასიამდე არ მივიდოდა.
მიშა ამბობს, რომ დამოუკიდებელ ქვეყანას, ისეთს, როგორიცაა საქართველო, სრული უფლება აქვს საკუთარი ნებით აირჩიოს მოკავშირენი. მაგრამ თუ სამხედრო ალიანსში აშშ-სთან ერთიანდები და რუსეთის საზღვრებთან აშშ-ს ჯარებს აყენებ, შენ ობიექტურად უქმნი საფრთხეს მოსკოვს.
მე: გასაგებია, კლინტონი რუსეთს არწმუნებდა. გასაოცარია გადასცე ერთი ან მეორე ქვეყანა მოსკოვს. მაგრამ მოდი ვიფიქროთ, ნატო საფრთხეს მხოლოდ აგრესიულ ძალებს უქმნის. ნუ ვიტანჯებით იმის გამო, თუ რა უნდა რუსეთს თავისი პერიფერიებისთვის.
რატომ ეძებენ ეს ქვეყნები ნატოსკენ მიმავალ გზებს, თუ მოსკოვისგან საფრთხეს არ ელიან? სანამ რუსეთი არ შეიცვლება, მის მეზობელ ქვეყნებს ნატოსკენ მისწრაფების უფლება ნამდვილად აქვთ. პროდუქტიული თანამშრომლობა? განა რას უნდა ეხებოდეს ის, თუ არა ამ ტერიტორიების გათავისუფლებას?
No comments:
Post a Comment