29 სექტემბერი 2008
ვაშინგტონი - აშშ-ს პრეზიდენტმა ჯორჯ ბუშმა ორშაბათს საბჭოთა კავშირის ყოფილი რესპუბლიკების, ლიტვისა და უკრაინის ლიდერებთან შეხვედრა დაგეგმა. მოლაპარაკებების საგანი ის შეშფოთება იქნება, რომელიც რუსეთ-საქართველოს კონფლიქტმა გამოიწვია.
ბუში ცალცალკე უნდა ესაუბრება ლიტვის პრეზიდენტს ვალდას ადამკუსს და უკრაინის პრეზიდენტს ვიქტორ იუშჩენკოს, რომელთაც დაგმეს მოსკოვის ქმედებები მეზობელ პატარა ქვეყანაში. მოლაპარაკებებზე იმსჯელებენ იმაზე, თუ როგორ უნდა უპასუხოს საერთაშორისო საზოგადოებამ რუსეთს საქართველოს ომის გამო.
”მე ველოდები, რომ სიტუაცია საქართველოში და ურთიერთობა რუსეთთან დისკუსიის ძირითადი თემა გახდება. აშშ, ლიტვა და უკრაინა საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას უჭერენ მხარს”-განაცხდა თეთრი სახლის სპიკერმა გორდონ ჯონდრომ.
”საუბარი, ალბათ, შეეხება ლიტვისა და უკრაინის მხარდაჭერას ერაყისა და ავღანეთის მისიისადმი, აგრეთვე ნატოს, სავაჭრო ურთიერთობებსა და ენერგეტიკულ უსაფრთხოებას”-უთხრა ჯონდრომ AFP-ს.
აგვისტოს დასაწყისში საქართველოსთან მომხდარი ომის გამო მოსკოვს რამდენიმე ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკასათან და დასავლეთთან ძალზე გაურთულდა ურთიერთობა. ამას წინ უძღვოდა ხანგრძლივი დაძაბულობა რუსეთის მიერ კონტროლირებადი ენერგეტიკული რესურსების გამო.
რუსეთს რეგულარულად ადანაშაულებდნენ იმაში, რომ ევროპის ენერგეტიკულ ბაზარზე უპირატესობას ის პოლიტიკური მიზნებისთვის იყენებს და იმ ქვეყნებს, რომელთა მთავრობები კრიტიკულად არიან მოსკოვისადმი განწყობილნი, ხშირად უწყვეტს ენერგორესურსების მიწოდებას.
ლიტვას, რომელმაც 1991 წელს პირველმა მოიპოვა დამოუკიდებლობა იმ დროს უკვე დაშლილი საბჭოთა ბლოკისგან და 2004 წელს მიუერთდა ნატოსა და ევროკავშირს, 2006 წლის აგვისტომდე რუსეთთან მუდმივი დაძაბულობა ჰქონდა. საქმე ისაა, რომ ტრანსნეფტი, რომელსაც მილსადენზე მონოპოლიური უფლებები ჰქონდა, ხშირად აფერხებდა ენეგეტიკული რესურსების მიწოდებას ქვეყნის ნავთობგადამამუშავებელი საწარმოსათვის.
2006 წლის იანვარში ევროპისთვის გაზის მიწოდება მოულოდნელად შეწყდა იმის გამო, რომ რუსეთსა და უკრაინას გაზის ფასთან დაკავშირებით პრობლემები წარმოექმნათ.
რუსეთმა განაცხადა, რომ უკრაინას თანდათან შეუწყვეტდა იაფი გაზის მიწოდებას, რადგან საბჭოთა კავშირის დროინდელი სუბსიდიის სქემის მიხედვით ჩამოყალიბებული ფასები აღარ შეესაბამებოდა შეცვლილ ვითარებას და განაცხდა, რომ კიევმა უნდა გადაიხადოს საბაზრო ფასი ისე, როგორც ამას ევროპის სხვა სახელმწიფოები აკეთებენ.
გარდა ამისა, ლიტვა და უკრაინა გულმხურვალედ უჭერენ მხარს საქართველოს გაწევრიანებას ნატოში, რასაც რუსეთის გააფრთებული წინააღმდეგობის მიუხედავად, ვაშინგტონიც ეთანხმება.
გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე, ნიუ-ორკში, გასულ კვირას იუშჩენკომ ამხილა ნატოში უკრაინის გაერთიანებასთან დაკავშირებული ზეწოლა რუსეთის მხრიდან და განაცხდა, რომ ”მოსკოვი სიტყვიერ შანტაჟსა და დაშინებას ეწევა” პროცესის შეფერხების მიზნით.
მაგრამ პოლიტიკური არეულობა უკრაინაში, რომელმაც უკრაინის პროდასავლური კოალიციის არსებობა კითხვის ქვეშ დააყენა, შესაძლოა ვადამდელი არჩევნების მიზეზი გახდეს. ეს კი ქვეყნის დასავლეთთან ინეგრაციის მრავალწლიან სწრაფვას საფრთხეს შეუქმნის.
ანალიტიკოსებს მიაჩნია, რომ მოსკოვმა შესაძლოა ახლა უკვე უკრაინაში, დიპლომატიური სვლები ძალისმიერით შეცვალოს იმისთვის, რომ აღადგინოს თავისი გავლენა ყოფილ საბჭოთა ტერიტორიებზე.
არსებობს კიდევ ერთი საკამათო საკითხი მოსკოვთან, უკრაინის ხელისუფლება აცხადებს, რომ არ დაუშვებს 2017 წლის შემდეგ რუსეთის შავი ზღვის ფლოტის განთავსებას უკრაინაში. რუსეთი აღშფოთებულია უკრაინის მოთხოვნით შავი ზღვის ფლოტთან დაკავშირებით, რადგან რუსული ფლოტი იმპერატორ ეკატერინეს მიერ მეთვრამეტე საუკუნუში, სწორედ სევასტოპოლში დაფუძნდა.
უკრაინამ ასევე აღაშფოთა რუსეთი, როდესაც საქართველოს კონფლიქტის მსვლელობისასშეზღუდვები დააწესა იმ გემებისთვის, რომლებიც საქართველოს კონფლიქტში მონაწილეობდნენ.
No comments:
Post a Comment