რუსეთი ევროსაბჭოში ხმის უფლებას შეინარჩუნებს

მარკუს ბერნატი
1 ოქტომბერი 2008

პოლიტიკურ პოსტკონფლიქტურ კრიზისში ევროპის საბჭო მის ორ წევრ სახელმწიფოს შორის ლავირებს. რუსეთისთვის ხმის უფლების ჩამორთმევის მოთხოვნა არ განხორციელდა.

1996 წლის იანვარში რუსეთმა ევროსაბჭოს ამ ორგანიზაციაში გაწევრიანების მოთხოვნით მიმართა. ჩეჩნეთის ომი კიდევ ნახევარი წლით გაჭიანურდა, "პასემ" კი სტრასბურგში მოსკოვისთვის ათობით შენიშვნა და მოთხოვნა, ასევე რამდენიმე ათეული ქვეპუნქტი ჩამოაყალიბა, იმის გარანტიის შესაქმნელად, რომ რუსეთის ფედერაცია უერთგულებდა ევროპის საბჭოს პრინციპებს, რომელიც 1949 წელს შეიქმნა.

პირველად ევროპის საბჭოს ისტორიაში, ზაფხულის მიწურულს მისი ორი წევრი ერთმანეთთან ომს აწარმოებდა, იმის მიუხედავად, რომ ამ ორგანიზაციის 47-ვე წევრი ვალდებულია კონფლიქტები მშვიდობიანი გზით გადაწყვიტოს. რუსეთის შეჭრა საქართველოს ტერიტორიაზე "ნომერი 193 განაცხადის" მე-10 პუნქტს ეწინააღმდეგება. მასში ნათქვამია, "საპარლამენტო ასამბლეა განმარტავს, რომ რუსეთის ფედერაცია ვალდებულებას იღებს, უარი თქვას კონცეფციაზე, რომლის მიხედვითაც უცხოური სახელმწიფოები ორ განსხვავებულ კატეგორიად იყოფა. ამ კონცეფციის მიხედვით ზოგიერთი სახელმწიფო გავლენის ზონად ითვლება და "ახლო საზღვარგარეთად" იწოდება".

საკმარისი საფუძველია იმისთვის, რომ რუსეთის წინააღმდეგ სანქციები დაწესდეს, მიაჩნია ევროპის საბჭოს დეპუტატს ანდრეას გროსს, მაგრამ ის ასევე საქართველოს მიმართ სანქციების დაწესების საფუძველსაც წარმოადგენს, რადგან როგორც ჩანს, სწორედ ის არის დამნაშავე 7 აგვისტოს ომის დაწყებაში. ამასთან დაკავშირებით სიტუაციის განსახილველად 24 დეპუტატი შეიკრიბა, რომლებმაც რუსეთის დელეგაციისთვის ევროპის საბჭოში ხმის უფლების ჩამორთმევის მოთხოვნა შეიმუშავეს. ეს უკვე მეორე შემთხვევაა 2000 წლის შემდეგ, როდესაც სტრასბურგში რუსეთს ჩეჩნეთის ომის გამო სანქციები დაუწესეს. მაგრამ ოთხშაბათის მოთხოვნა ჩავარდა. გროსმა სიტყვით გამოსვლისას თავად შესთავაზა დეპუტატებს - ახალი კონფლიქტის თავიდან ასაცილებლად ერთობლივი ძალისხმევით ომის დაწყების მიზეზები გამოვიძიოთ, ვიდრე სანქიცების შემოღებაზე ვიჩქაროთო. ამ ხაზს ევროპის საბჭოს გენერალური მდივანი, ტერი დევისიც ეთანხმება.

ევროპის საბჭოს, რომელიც იურიდიულ საკითხებში მისი კომპეტენტურობის მიუხედავად, პოლიტიკურად გაცილებით ძლევამოსილი ევროკავშირის ფონზე ცუდ მდგომარეობაშია, გამოძიების ჩატარება და იმის გარკვევა სურს, თუ ვინ და რა დოზით არის პასუხისმგებელი კავკასიიაში ომის დაწყებასა და ადამიანთა უფლებების დარღვევაზე. ევროპის საბჭოს ასევე დეტალურად სურს იმის შესწავლაც, ასრულებენ თუ არა რუსეთი და საქართველო ევროსაბჭოს წევრობის ვალდებულებებს. ამის თაობაზე ევროსაბჭოს ქვეყნების საგარეო საქმეთა მინისტრები 24 სექტემბერს, ნიუ-იორკში გაეროს ასამბლეის დასრულების შემდეგ შეთანხმდნენ.

რუსეთის შემთხვევაში საუბარია იმაზე, რომ გაიყვანოს ჯარები საქართველოდან და ხელი შეუწყოს ქართველი დევნილების დაბრუნებას სამხრეთ ოსეთსა და აფხაზეთში; რაც შეეხება საქართველოს ხელისუფლებას, აქ თვალყურს მიადევნებენ თბილისის დაპირებას, რომ დემოკრატიული რეფორმები ქვეყანაში გაგრძელდება. საქართველოს პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა უკვე გამოაცხადა "მეორე ვარდების რევოლუცია". საქართველოში ადამიანის უფლებათა დამცველმა სოზარ სუბარმა ამ დღეებში უმკაცრესად გააკრიტიკა მის ქვეყანაში არსებული ავტორიტარული ტენდენციები.

ევროპის საბჭოს განცხადებით, კავკასიის ომის დროს "რუსეთის მხრიდან" 300-მდე ადამიანი დაიღუპა, ქართული მხრიდან – 364, და ეს იმ "2000-ზე მეტ დაღუპულზე" გაცილებით ცოტაა, რაზეც მოსკოვი საუბრობდა ცხინვალზე ქართული მხარის შეტევის პირველ დღეებში. ევროსაბჭოს მონაცემებით 192 ათასმა ადამიანმა საკუთარი სახლკარი დაკარგა, 25 ათასი ქართველი სამხრეთ ოსეთიდან და 6 ათასი ქართველი თბილისის ფორმალური კონტროლის ქვეშ არსებული აფხაზეთის ნაწილიდან "დიდ ხანს" ვერ შეძლებეს საკუთარ სახლში დაბრუნებას. რუსეთი ევროსაბჭოს წევრია 1996 წლიდან, საქართველო – 1999 წლიდან. რუსეთის დელეგაცია 18 პარლამენტარისგან შედგება, ქართული – 5 დეპუტატისგან.

ორიგინალი