კირილ პირველი - მოსკოვის ახალი პატრიარქი

 
ჟან მარი გუენოსი
27 იანვარი 2009

62 წლის სმოლენსკისა და კალინინგრადის მიტროპოლიტის კირილეს სახით, რუსეთის მართლმადიდებელმა ეკლესიამ ახალი პატრიარქი აირჩია. კონსილიუმში 711 წარმომადგენელი მსოფლიოს 64 ქვეყნიდან მონაწილეობდა, რომლებშიც ეს ეკლესია თავის ერთგულებს ითვლის.

არჩევის ფორმა მუნიციპალურია; თაროები, ფარდები, მოკლედ საარჩევნო უბნის ტიპური კაბინა; სურათი მთლიანობაში დიდებულია; სტალინის მიერ განადგურებული და 2000 წელს ძველი გეგმით აღდგენილი, კრემლიდან ორ ნაბიჯზე მდებარე, მოსკოვის ქრისტეს ახალი უზარმაზარი ტაძარში; რელიგიური არჩევნები, ფარული ბიულეტენებით, არჩევისთვის ერთი ხმის უპირატეობაც კი საკმარისია. ”ლოკალური საბჭოებიდან” 711 დელეგატმა, მათ შორის სამოქალაქო და სამონასტრო უფლებამოსილების 10% ქალმა, სამშაბათს 508 ხმით 169-ის წინააღმდეგ, დეკემბერში ალექსი მეორეს გარდაცვალების შემდეგ, მის შემცვლელად და ამიერიდან მოსკოვისა და მთელი რუსეთის პატრიარქად 62 წლის სმოლენსკისა და კალინინგრადის მიტროპოლიტი კირილი აირჩია.

მიტროპოლიტი კირილის სახელით ცნობილი, დღეიდან კირილ პირველის სახელით ცნობილი პატრიარქი, თავიდანვე ფავორიტი იყო. კვირას ეს იგრძნობოდა და მისი კოლეგა ეპისკოპოსების მიერ არჩეულ იქნა კიდეც. მისი კონკურენტი კალუგისა და ბოროვსკის მიტროპოლიტი ფილარეტინი (73 წლის) იყო, თუმცა ამ უკანასკნელისგან დიდ წინააღმდეგობას არ ელოდნენ, რადგან მან არჩევნების დასაწყისშივე, გამარჯვებულის სასარგებლოდ, თავისი კანდიდატურა მოხსნა.

თუმცა გათამაშებული არაფერი ყოფილა, რადგან ეპისკოპოსების ფავორიტს, დელეგატების - მღვდლებისა და ბერების უმრავლესობით არჩეულს, წინასწარ უპირატესობა არ ჰქონია.
სამოქალაქო დელეგატებს, რომელთა როლი მხოლოდ დიმიტრი მედვედევისგან მისასალმებელი ცნობების მიღებასა და არჩევნების საზეიმო გახსნის ცერემონიალში მონაწილეობით არ შემოიფარგლებოდა, რადგან ეს კომუნიზმის დასრულების შემდეგ, რუსეთის მართლმადიდებელი პატრიარქის პირველი არჩევნები იყო, მოქმედება საკუთარი შეხედულებებისამებრ შეეძლოთ.
კირილი, რომელიც ასეთი მაღალი ტვირთის სატარებლად მზად იყო, გარდაცვლილ პატრიარქთან ერთ-ერთ დაახლოებულ პირად ითვლებოდა. უმაღლესი საერთაშორისო გამოცდილების მქონე უმაღლესი მართლმადიდებლური თანამდებობის პირი, ამ ქვეყნის ტრადიციებზე დაფუძნებული სულიერებით დაბრძენებული, პირველ საფეხურზე ადის.

ის მიტროპოლიტ ნიკოდიმის ნამდვილი მოწაფე იყო, რომელიც 1960 წლიდან რუსული ეკლესიის ნელი აღორძინების მომხრე გახლდათ. ნიკოდიმისთვის ”საეკლესიო ტრადიციები რწმენის საფუძველი და ჭეშმარიტების საზომი იყო”, იხსენებს მისი მემკვიდრე ახლახანს გამოცემულ წიგნში: ”სახარება და თავისუფლება”.

მეორე გადამწყვეტი გავლენა მასზე არქიმღვდელის ლივერი ვორონოვისგან მიღებულმა თეოლოგიის გაკვეთილებმა იქონია, რომელმაც სტალინურ ბანაკებში ათი წელი გაატარა. ”თავის ფიქრებსა და სიტყვებში, ის დისციპლინირებული ადამიანი იყო.” მოსწავლე კირილემ ეს გაკვეთილი დაიმახსოვრა.

ისინი ვისაც, მართლმადიდებლობის ზოგიერთი ტენდენცია, დასავლეთთან ზედმეტ გახსნილობაში ადანაშაულებდა, ლიბერალები არ ყოფილან. იგი ”სამოქალაქო ლიბერალურ ფიქრებს”, რომლის გავრცელების საშიშროებასაც ამჩნევს, ყოველთვის ამათრახებდა. ”ჩვენ ვხედავთ, რომ ზოგიერთი პროტესტანტული ეკლესია ერთი და იგივე სქესის მქონეთა ჰომოსექსუალურ კავშირს აღიარებს, მათ საეკლესიო ორგანიზაციების წინაშე წარადგენს და ამ სიმახინჯეს არ სჯის. იგი თანაბრად ფრთხილია თეოლოგიის ადაპტაციისა და ლიტურგიიდან ჩვენი ლათინური ენის ეკვივალენტი სლავური ენის ამოღების საკითხში, რაც ანაკლებად მისაღებია მართლმადიდებლობის მიმდევრებისთვის. პოლიტიკური აქტივობა, რომელიც მას ახალგაზრდობაში ახასიათებდა, ზოგიერთებს აფიქრებინებს, რომ ის რეჟიმისთვის მისაღები პირი იყო. მაგრამ ამ ადამიანებს ავიწყდებათ, რომ მისმა ბაბუამ, აგრეთვე მღვდელმა, ცხოვრება მოხეტიალე დევნილად დაასრულა, რადგან თავგამოდებული იცავდა ქრისტიანულ რწმენას; რომ მამამისმა, სასულიერო პირმა, დიდი კულტურის ადამიანმა, რომლის საოჯახო ბიბლიოთეკა 3 000 ნაშრომს ითვლიდა, რომელთაგან უმრავლესობა აკრძალული იყო, ლენინგრადის დატოვებაზე და სოფლად გადასვლაზე უარი განაცხადა, როდესაც მამამისის მსგავსი წინააღმდეგობები შეხვდა.

ნიკოდიმის სკოლის მოსწავლეთაგან, ის ერთ-ერთია, ვინც კონკრეტული ინტერესებისა და მართლმადიდებლური ეკლესიის ცხოვრების გახანგრძლივების მიზნით მოქნილობა აითვისა. სხვათაშორის მას ასეთი ფრაზაც ეკუთვნის: ”ჭკვიანმა ადამიანებმა ყოველთვის იცოდნენ ჩვენი ეკლესიის ოფიციალურ წარმომადგენელთა სიტყვებიდან, როგორ გაერჩიათ, რა იყო სამოქალაქო პირების ბრძანება და რა მოდიოდა მათი რწმენიდან, მათი გულებიდან. ის, რომ ოფიციალურ რუს მართლმადიდებელთა პირებიდან პროპაგანდის ელემენტები ჟღერდეს, როდესაც ისინი საზღვარგარეთ გადიან, მისაღებია.”

იგი მართმადიდებელ ეკლესიას ერთიანი სოციალური დოქტრინის ჩამოყალიბებისკენ უბიძგებდა (გამოქვეყნებულია საფრანგეთში 2007 წელს), რომ წინააღმდეგობა გაეწია პოსტ-კომუნისტური ერისთვის: ”დღეს სოციალიზმის კლასიკური კონცეფცია ისევე ჩაბარდა წარსულს, როგორც კაპიტალისტური ფუნდამენტალიზმი. არ დავივიწყოთ ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის ”ურთიერთჩაურევლობის პრინციპის” დაცვა, რომლის შესახებაც, მან არჩევამდე, სამშაბათ საღამოს შეგვახსენა.

ამგვარად, 1984 წელს მისი გალაშქრება საბჭოთა კავშირის ომის წინააღმდეგ ავღანეთში, ხაზს უსვამს მის დამოუკიდებლობას. ეს ნაბიჯი მას 38 წლის ასაკში, მისი პირველი მაღალი თანამდებობიდან განთავისუფლებად დაუჯდა. ათი წლის განმავლობაში, თავის მშობლიურ ქალაქში, დღეს სანკტ-პეტერბურგად წოდებულ ლენინგრადში სასულიერო სემინარიისა და თეოლოგიური აკადემიის რექტორი იყო და ყურადღებას იპყრობდა კათოლიკური თეოლოგიის ნაშრომების თარგმანებზე ზრუნვითა და მის მიმართ სტუდენტების მზარდი ინტერესით.

ხუთი წლის შემდეგ, პერესტროკის პერიოდში ის მოსკოვის საპატრიარქოს საგარეო საქმეთა მინსიტრად და საგარეო ურთირთობების დეპარტამენტის პრეზიდენტად დაინიშნა. ეს იყო უფროსის ნდობით გაწვდილი ხელი, რომელიც მას ყველა კონტინენტისკენ უხსნიდა გზას, რამაც ის ჯოზეფ რაცინგერთან სამჯერ შეახვედრა მანამ, ვიდრე ეს უკანასკნელი 2005 წელს რომის პაპი არ გახდა. იქნებ კლასიკური მუსიკის მოყვარულმა ამ ორმა ადამიანმა - გერმანელს მოცარტი უყვარს, რუსს კი ბახის მუსიკა - ერთად ჯერ გამოუცემელი პარტიტურის დაწერა შეძლონ.

ორიგინალი