შეკითხვების დასმის დრო - ქართულ ყაიდაზე

სარა მარკუსი
24 იანვარი 2009

დღეს საერთაშორისო უფლებადცვითმა ორგანიზაციამ აგვისტოს ომში მონაწილე ორივე მხარეს თამამად მოუწოდა ერთმანეთის დადანაშაულების ნაცვლად თავისი ორთაბრძოლის მსხვერპლთა დახმარებაზე ფოკუსირდეს.

იმ დროს, როდესაც ომის მსვლელობისას საქართველოსა და რუსეთის ქმედებებზე კითხვები კიდევ ერთხელ, ახლა უკვე Human Rights Watch-მა დასვა თავის ანგარიშში, რომელშიც აღნიშნულია, რომ შესაძლოა ორივე მხარემ სამხედრო დანაშაულებანი ჩაიდინა, პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა თავისი ენერგიული PR ძალისხმევა განაგრძო, რათა საკუთარი ხალხის თვალში დემოკრატის რეპუტაცია გადაერჩინა.

ახლა, როდესაც ამ ტექტს ვბეჭდავ, ის საქართველოს კარგ მოქალაქეებთან ხუთსაათიან სატელევიზიო კითხვა-პასუხის სეანსს ატარებს. როგორც არ უნდა შეცდეს სააკაშვილი თავის ქვეყანასთან, ის ყოველთვის ახერხებს საქართველოსთან ლაპარაკს. ყველაზე მოკლე შეკითხვას დაუდგრომელი პრეზიდენტი სულ მცირე ათი წუთის განმავლობაში პასუხობდა.

ასეთი ინსცენირებული ღიაობისა და ხელმისაწვდომობის დემონსტრირება ერთ კითხვას მიჩენს, ვის სჭირდება ეს ყველაფერი. მე სულაც არ ვაყენებ ეჭვქვეშ იმას, რომ უბრალო ადამიანებს უნდა ჰქონდეთ უფლება თავის ლიდერთან უშუალო კონტაქტისა, მაგრამ განა ჯანსაღ დემოკრატიაში სწორედ ამისთვის არ ირჩევენ და სწორედ ამისთვის არ უხდიან ხელფასს პარლამენტარებს?

მიუხედავად ამისა, ”ბატონმა პრეზიდენტმა”, ასე მიმართავდნენ მას გადაცემის მონაწილენი, თავის სეანსზე ბევრ საკითხზე ისაუბრა და მზად იყო ეღიარებინა, თუ ყველა არა, შერჩეული შეცდომები და პრობლემები მაინც.

მაგალითად მან აღიარა, რომ არსებობს პრობლემები რეკორდულ ვადაში აშენებულ იმ ბინებთან დაკავშირებით, სადაც თავისი სახლებიდან აგვისტოში გამოქცეული ადამიანები უნდა შესახლდნენ (ტუალეტები შენობების გარეთაა განლაგებული და გამდინარე წყალი არ მიეწოდება). მაგრამ თავის მთავრობასაც გამოექომაგა, როდესაც განაცხადა, რომ პრიორიტეტად ზამთრის დადგომამდე ამ ადამიანების მუდმივ საცხოვრებელში და არა კომუნალურ სტრუქტურებში დასახლება აირჩიეს.

მან საკმაოდ ღიად მიიღო კითხვები ძალიან განსხვავებულ პრობლემებზე, მაგალითად იმ ფაქტზე, რომ ერთი მილიონი ადამიანი, მოსახლეობის მეოთხედი, სიღარიბის ზღავრს მიღმა ცხოვრობს და იმაზეც, რომ კონსერვატორიის სახელმწიფო დაფინანსების შეწყვეტა შეცდომა იყო.

მაგრამ როდესაც საქმე ისეთ კითხვებზე მიდგა, რომელთაც სააკაშვილის ღიაობა უნდა დაედასტურებინა, მან თავის დამოკიდებულებაში ბევრი არაფერი შეცვალა. ძალიან მწვავედ ირეაგირა, როდესაც ივარაუდეს, რომ სიტყვის თავისუფლება საქართველოში იზღუდება და განაცხადა, რომ ჟურნალისტებს მისთვის ნებისმიერი შეკითხვის დასმის უფლება აქვთ, ხოლო პოლიტიკოსებს - მისი საჯაროდ კრიტიკის.

მან ისიც თქვა, რომ რუსეთთან ამ ეტაპზე დიპლომატიური ურთიერთობის განახლება კაპიტულაციის ტოლფასი და იმის მიმანიშნებელი იქნებოდა, რომ აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთს რუსეთისვის მნიშვნელობა აღარა აქვს.

ის აფეთქდა, როდესაც ვიღაცამ ომი, როგორც ”აგვისტოს მოვლენები” მოიხსენია. ”რა არის აგვისტოს მოვლენები?”- იკითხა გაბრაზებულმა - ”ის, რაც აგვისტოში მოხდა, ომი იყო, ეს რუსული აგრესია იყო”.

მაგრამ, იმ ფაქტმა, რომ კითხვა-პასუხის სეანსი თავისი, როგორც დემოკრატის, რეპუტაციის ”გასაპრიალებლად” გამოიყენა, ცოტა არ იყოს გამაოცა - ეს ფორმატი ხომ უკვე საკმაოდაა დისკრედიტებული დემოკრატიის უდიდესი ცილისმწამებლის, ვლადიმერ პუტინის მიერ.

Human Rights' Watch-ის ზემოხსენებული ანგარიში არც პუტინისთვის და არც სააკაშვილისთვის საამო წასაკითხი არ უნდა იყოს.

მეც არ წამიკითხავს ჯერ 200-ვე გვერდი, მაგრამ საბოლოო დასკვნებში დეტალიზებულია, ის, რაც ქართველებმა ამ რეგიონში გადაიტანეს - სამხრეთ ოსეთის ძალების მიერ დატყვევებული ეთნიკური ქართველებისადმი არაადამიანური და ღირსების შემლახავი მოპყრობა, ქართველი სამხედრო ტყვეების წამება იმავე ძალების და რუსული ჯარების მიერ, რომლებსაც რეგიონში მშვიდობისმყოფელთა როლი უნდა შეესრულებინათ... რუსული არმიის მიერ გაძარცვული, დარბეული, გადამწვარი სახლები, დახოცილი და დაჭრილი ქართველები.

მაგრამ ანგარიშში იმაზეცაა გამახვილებული ყურადღება, რომ ორივე მხარემ, მათ შორის საქართველომაც გამოიყენა კასეტური ბომბები, რომელთა გამოც ამ სივრცეში ახლა ”არასტაბილური” დანაღმული ველებია და, რომ საქართველომ და შესაძლოა რუსეთმაც გამოიყენეს ყბადაღებული ”გრადის” რაკეტები, რომელიც არ განასხვავებს მშვიდობიან და სამხედრო სამიზნეებს სამოქალაქო სივრცეებში.

ამ ფაქტებიდან ბევრი უკვე ცნობილი იყო, მაგრამ ამგვარად თავმოყრილი დეტალები იმ ტანჯვაზე, რომელიც ომით დაზარალებულებმა გადაიტნეს, მართლაც გამომაფხიზლებელ ეფექტს ქმნის. ისინი მუდმივად უნდა გავიმეოროთ, რათა პოლიტიკოსებს არ მიავიწყდეთ.

მე რომ დღეს მიხეილ სააკაშვილისთვის შეკითხვის დასმის შესაძლებლობა მომცემოდა, ის ასეთი იქნებოდა: ”აპირებთ ახლა, სახლში მისვლის შემდეგ აგვისტოს ომზე Human Rights Watch-ის ანგარიშის წაკითხვას? ვალდებული ხართ, ეს თქვენი ხალხისთვის გააკეთოთ”.

ორიგინალი